 |
| ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ: Δεύτερο σε πληθυσμό μετά τη Λάιστα!... |
Η Στατιστική του 1895 είναι η μόνη ως σήμερα δημοσιευμένη πηγή που απαριθμεί αναλυτικά το συνολικό πληθυσμό της Ηπείρου κατά πόλεις και χωριά πριν από την κατάλυση της οθωμανικής εξουσίας στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο (1913). Υπάρχουν, βεβαίως, και άλλες εκδόσεις στατιστικών πινάκων με συγκρίσιμο περιεχόμενο, αλλά όχι με την ίδια γεωγραφική ευρύτητα και αναλυτική ακρίβεια.
Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες, που διευθύνονταν αντίστοιχα από μουτεσαρίφηδες και καϊμακάμηδες.
Οι πόλεις και τα χωριά της Ηπείρου βρίσκονται στη Στατιστική ταξινομημένα σε σαντζάκια και καζάδες με τη σειρά του προηγούμενου πίνακα, που είναι ουσιαστικά αλφαβητική (με βάση, δηλαδή, το οθωμανικό αλφάβητο). Προηγείται πάντα η πρωτεύουσα του καζά, που δηλώνεται στα Τουρκικά με τον όρο «κασαμπάς» (κωμόπολη, Χώρα). Ακολουθούν οι υπόλοιποι συνοικισμοί,
Κάθε λήμμα προσδιορίζεται είτε απλά ως «χωριό» (karye), δηλ. ελευθεροχώρι, είτε ως «τσιφλίκι» (çiftlik).
Οι επόμενες στήλες της Στατιστικής ορίζουν τα εξής:
(α) Την απόσταση κάθε χωριού ή πόλης (σε ώρες και σε λεπτά) από τις έδρες των προϊστάμενων διοικητικών κλιμακίων
(β) Το άθροισμα των «χανέδων», δηλαδή των «σπιτιών» ή «εστιών» του, που αντιπροσώπευαν την παραδοσιακή οθωμανική απογραφική μονάδα και χρησίμευαν για αιώνες στον υπολογισμό των φόρων
(γ) Τον πληθυσμό των αρρένων και των θηλέων κατοίκων, που η συνολική τους καταγραφή ήταν ακόμη καινοτομία στην οθωμανική αυτοκρατορία.
