Στο Τριφύλλι, 8 Σεπτεμβρίου 1957
Κάτω αριστερά η Ολυμπία Τζώρτζη/Ρογκότη και στα δεξιά της η Αμαλία Τζώρτζη.
Τέρμα αριστερά ο μικρός Γιάννης Χρήστου Βόντινας
Στη συνέχεια προς τα δεξιά η Ελευθερία Αντωνίου,
Κώστας Αντωνίου, άγνωστος, Στάθης Παυλίδης, Τάκης Δερμάνης, όρθιος ο μικρός Γιώργος
Δερμάνης, Κούλα Τσουμάνη, Νίτσα Δερμάνης και Λεμονιά Πατίκου. Στα αριστερά της η
Αθανασία Δερμάνη
Φωτογραφία αρχείου Γιώργου Δερμάνη
Δωρεά του Κων/νου Πωγονάτου στη μονή Βοτσάς
Υπάρχουν μυθεύματα, που στην πορεία τους για λόγους σκοπιμότητας βαφτίζονται ιστορικά γεγονότα. Οι εναντιολόγοι, όλα αυτά τα ψάχνουν με επιμέλεια. Πολλές φορές υψώνεται τείχος και σπάνε τα μούτρα τους. Άλλα όμως είναι τόσο εύκολο να τα αντικρούσεις, σα να κόβεις βούτυρο, για να το απλώσεις στο ψωμί, που τρως.
Σ’αυτή μου την έρευνα, τα είχα όλα στο πιάτο. Μακάρι να μου τύχει και άλλη τέτοια περίπτωση. Το αποτελέσματά της τα γνωστοποιώ και σε σας. Κυκλοφορεί λοιπόν ένας «αδηφάγος» και «αχαλίνωτος» μύθος που «επιθυμεί» να καταδείξει το μεγαλείο του ιδρυτή της Μονής Βοτσάς.
«Μέχρι και τα προσωπικά του είδη δώρησε στη μονή Βοτσάς»!
Αυτός ο καλός άνθρωπος, για να μη συμβασιλέψει με τα αδέρφια του Τιβέριο και Ηράκλειο, πριν τη στέψη του πρόσταξε και έκοψαν τις μύτες τους και τελικά τους εξόρισε.
Και στο θέμα μας.
Κράνος: Κωδωνοειδές κάλυμμα της κεφαλής, εκ μετάλλου ή άλλης ανθεκτικής ύλης, προασπίζον αυτήν εν ώρα μάχης ή πυρκαγιάς, περικεφαλαία.
Σέλλα: Το επί της ράχεως του ίππου προσαρμοζόμενου κάθισμα του ιππέως.
Για να δούμε έχουμε τέτοια δωρεά;
Κατά τον Μιχάλη Τρίτο διδάκτορα Θεολογίας και συγγραφέα πολλών βιβλίων, εφημερίδα «ΤΟ ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ» Φ 24/1999. «… Σύμφωνα με πληροφορίες γερόντων της περιοχής, προ της καταστροφής του 1943 σώζονταν σε ειδικό μέρος της Μονής, το Κράνος του Πωγονάτου και η Σέλλα του αλόγου του».
Κατά τη Μαρούλα Παπαευσταθίου-Τσάγκα, φιλόλογο, εφημερίδα «ΤΟ ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ» Φ 29/2001 «… Σύμφωνα με πληροφορίες των γερόντων των γύρω χωριών και της μακαρίτισσας της γιαγιάς μου, πριν την καταστροφή του 1943 σώζονταν σε ειδικό μέρος της μονής το Κράνος και η Σέλλα του αλόγου του».
Οι λαϊκές παραδόσεις σε πολλές περιπτώσεις υπνωτίζουν και καθησυχάζουν την πλειοψηφία της κοινωνίας. Έρχεται όμως η έρευνα και τις ανατρέπει, πολλές φορές εύκολα και με ατράνταχτα επιχειρήματα.
Επίσκοπος Περιστεράς Ευστάθιος Σκάρπας: «…Δια του τείχους του Πύρρου παρά την Οστινίτσαν διήλθε δια της Βοτσάς». Εννοεί προφανώς τον Κων/νο Πωγονάτο. Σέβεται τον εαυτό του και δεν αναφέρεται πουθενά μα πουθενά σε περικεφαλαίες και κράνη.
Παντελεήμων Στογιάννος. Επί πολλά χρόνια Ηγούμενος της, ο γνωστός μας Κερκυραίος. Ζει την πυρπόληση και την καταστροφή της το 1943. Κρατάει τον «μουτζούρη» στα χέρια του και στην αλληλογραφία του με τη Μητρόπολη Ιωαννίνων δεν αναφέρεται σε κάτι τέτοιο. Αν υπήρχε αυτή η αρματωσιά, τι ποιο βολικό γι’ αυτόν να δηλώσει την αρπαγή της. Ούτε στο με αριθμό πρωτοκόλλου 2236/19/9/1955 Έγγραφό του προς την Ι.Μ.Ι. λέει κάτι τέτοιο.
Πάμε και στα πιο επίσημα γεγονότα. Στο βιβλίο του Δημήτρη Ράιου, “ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΟΥΤΣΑΣ”, Έκδοση 2018 γίνεται εκτενής αναφορά στα κινητά και ακίνητά της. Είναι η για πρώτη φορά Απογραφή αυτών˙ δεν είναι ένα θυμιατήρι, ένα δισκάριο, ένας σταυρός που θα μπορούσε να διαλανθάνει της προσοχής των απογραφέων. Τα αποτελέσματα της απογραφής αυτής, που έγινε στις 5 Μαρτίου του 1900, υπάρχουν στις σελίδες 171-175.
Υπάρχει ένα μπέρδεμα.
Ο αείμνηστος Κώστας Μανθόπουλος απ’ τη Δόλιανη, τακτικός αναγνώστης της εφημερίδας της Αδελφότητας Γρεβενιτίου, «ΤΟ ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ» έχει κάνει αρκετές επισκέψεις στο μοναστήρι «από μικρός και μεγάλος…». Στο Φ 25/2000, μας φωτίζει αρκετά και μας εξηγεί γι’ αυτό το μπέρδεμα, που υπάρχει και δημιουργεί σύγχυση αχρείαστη. «… Ούτε περικεφαλαία, ούτε σέλλα θυμάμαι να είχε. Για την περικεφαλαία γέρασα και πρώτη φορά το ακούω». Και συνεχίζει: «Για τη σέλλα το έχω ξανακούσει. Ο κατά τι μεγαλύτερός μου Ιωάννης Χρυσίδας γράφει τα εξής: Ο οροφύλακας Δούβλης εδώρησε μια χρυσή σέλλα στην Παναγία στο μοναστήρι και ήταν κρεμασμένη στην εικόνα της. Πολύ αργότερα χάθηκε. Μήπως πρόκειται γι’ αυτήν»;
Αυτό το γεγονός έχει εκείνα τα ιστορικά υλικά που το κάνουν αξιοπρόσεχτο˙ ονόματα (π.χ. του Δωρητή) του αφηγητή, την ίδια την χρυσή σέλλα, τον χώρο που ήταν κρεμασμένη. «Πολύ αργότερα χάθηκε». Η ευγένεια του Κ.Μ. τροχοπεδεί τη σκέψη του. Δε «χάθηκε», σουφρώθηκε. Αξίζει να παρακάμψουμε το κυρίως θέμα γιατί θα βγάλουμε λαβράκι. «Θυμάμαι έναν σταυρό, που είχε μια πέτρα βυσσινί, είχε τίμιο ξύλο». Όλα αυτά τα ισχυρίζεται όταν ήταν μαθητής μεγάλων τάξεων (1926-1927) σε εκδρομή με το δάσκαλό του Πέτρο Βορόπουλο. Ο τότε Ηγούμενος Αγαθάγγελος (ο εκ Δεματίου Αναστάσιος Σιούλας) τους έδειχνε τα κειμήλιά της.
Ο Μιχάλης Γ. Τρίτος, στην εφημερίδα «ΤΟ ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ» Φ 24/1999 γράφει: «… Σήμερα στη Μονή Βοτσάς σώζεται τεμάχιο τιμίου ξύλου και λειψανοθήκες… κλπ». Να το και το δεύτερο κρούσμα κλοπής μετά τη σέλλα. Η κλοπή έγινε εκ των έσω˙ αυτοί είχαν την πολυτέλεια να ενθυλακώσουν το ασήμι και την πέτρα. Οποιοσδήποτε άλλος εκ των έξω θα τον βούταγε, όπως είναι.
Το «τίμιο ξύλο» υπάρχει˙ δεν είχε εκείνη τη χρηματιστηριακή αξία, για να ’χουν γερή κονομισιά, για να το εξαφανίσουν. Άλλα αντικείμενα κλάπηκαν. Η σέλλα του δωρητή Δούβλη και ο σταυρός με τη βυσσινιά πέτρα...
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Γιώργος Δερμάνης
