Αθήνα –Γρεβενίτι: Πορεία χωρίς απορία!

Αθήνα –Γρεβενίτι: Πορεία χωρίς απορία!

                                                                 

                                                                                                  Του  Γιάννη Σιούλα

Πολλές φορές θα αναρωτηθήκατε γιατί η Άρτα, το Αγρίνιο και άλλες πόλεις, που συναντάτε πηγαίνοντας προς το Γρεβενίτι, λέγονται έτσι. Στον εαυτό σας μπορείτε να απαντήσετε «Δεν με αφήνεις ήσυχο!», αλλά αν η ερώτηση έρχεται από το πίσω κάθισμα, καλά είναι να έχουμε μια απάντηση. Εξάλλου, θα περάσει ευχάριστα και η ώρα του ταξιδιού!

      

                                                                            ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ !

• Ασπρόπυργος: Ο Ασπρόπυργος, πρώην «Καλύβια της Χασιάς», είναι πόλη της άλλοτε επαρχίας Μεγαρίδος, στην Δυτική Αττική και αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου. Ο πληθυσμός του Ασπρόπυργου είναι 28.000 κάτοικοι και αποτελεί τον 2ο μεγαλύτερο σε πληθυσμό δήμο της δυτικής Αττικής μετά των δήμο Μεγαρέων. Ο Ασπρόπυργος βρίσκεται ανατολικά του Δήμου Ελευσίνας, δίπλα στον αρχαίο δήμο Θρίας της Οινηίδας φυλής της αρχαίας Αθήνας, εξ ου και η ονομασία της γύρω περιοχής σε Θριάσιο Πεδίο. H παλιά ονομασία του Ασπρόπυργου ήταν «Καλύβια της Χασιάς» μέχρι τις 16 Οκτωβρίου 1899 όπου και έγινε η μετονομασία σε Ασπρόπυργο. Από προφορική παράδοση γνωρίζουμε ότι, μαζεύτηκαν οι κεφαλές του χωριού για να καταλήξουν πώς θα ονομάσουν το χωριό τους. Αρκετά άτομα έλεγαν να το πούνε Θρία ή Θριάσιο . Μη γνωρίζοντας όμως την ιστορική προέλευση του ονόματος Θρία και σκεπτόμενοι ότι «θρι» είναι η κόνιδα κατά την τοπική διάλεκτο, αποφάσισαν να το ονομάσουν Ασπρόπυργο, επειδή τότε γινόντουσαν οι ανασκαφές και βρέθηκαν τα ερείπια αρχαίου κτιρίου που οι ντόπιοι το έλεγαν «πυρκ-ι μπάρδ» που σημαίνει στην τοπική διάλεκτο άσπρος πύργος. Έτσι ονομάστηκε Ασπρόπυργος.

·         Ελευσίνα: Η λέξη Ελευσίς-ίνος αναφέρεται για πρώτη φορά στον Ορφικό ύμνο «Δήμητρος θυμίαμα». Επιπλέον, ο Ησύχιος μας αναφέρει ότι το παλαιότερο όνομα της Ελευσίνας ήταν Σαισαρία. Σύμφωνα με το μύθο, η Σαισαρία ήταν η μικρότερη κόρη του βασιλιά Κελεού. Ο Κελεός αναφέρεται ως ο πρώτος Ιεροφάντης και ότι πρώτος χειροτόνησε τις κόρες του Ιέρειες της θεάς Δήμητρας. Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, ο Κελεός ήταν ο οικιστής της Ελευσίνας, ο οποίος για να τιμήσει τον πατέρα, τον ήρωα Ελευσίνα, έδωσε το όνομά του στην πόλη.

Η λέξη Ελευσίνα είναι ομιλούν όνομα και προέρχεται από το ρ. ελεύθω = έρχομαι. Δηλαδή ο τόπος της αφίξεως, του ερχομού, της παρουσίας, της αποκάλυψης. Έτσι και η λέξη  Ελευσίς, με την ετυμολογία της και το μύθο της, μας δηλώνει την έλευση κάποιου σημαίνοντος γεγονότος, την έλευση της περιπλανώμενης Γης Μητέρας, για να φέρει το φως, την άνοιξη. Σε όλα τα αρχαία κείμενα η λέξη Ελευσίς δεν υπάρχει παρά μόνο σε συνάρτηση με τη θεά Δήμητρα ή στα Ελευσίνια Μυστήρια. Έτσι έγινε γνωστή η Ελευσίνα στην αρχαιότητα κι έτσι μένει για πάντα. Σαισαρία, η Ελευσίνα, από την ιέρεια Σαισάρα. Ελευσίνα, από τον ήρωα της τον Ελευσίνα. Ελευσίς, από την έλευση της θεάς Δήμητρας

Αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας

·         Μέγαρα: Η ονομασία Μέγαρα, σύμφωνα με τον Παυσανία, σχετίζεται με τα «μέγαρα», τα ιερά της Δήμητρας, τα οποία έφτιαξαν για πρώτη φορά όταν βασιλιάς ήταν ο Καρ, γιος του Φορωνέα, προς τιμή της θεάς, η λατρεία της οποίας ήταν πανάρχαια.

Ο Ηρόδοτος και ο Στέφανος ο Βυζάντιος αποδίδουν την ονομασία στον ήρωα Μεγαρέα, γιο του Ποσειδώνα. Η τελευταία ερμηνεία απηχούσε και τις αντιλήψεις των Βοιωτών, σύμφωνα με τον Παυσανία, αφού ο Μεγαρέας που κατοικούσε στην Ογχηστό, ήρθε με στρατό Βοιωτών και βοήθησε τον βασιλιά των Μεγάρων Νίσο στον πόλεμο κατά του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα. Σκοτώθηκε όμως στη μάχη και θάφτηκε στην πόλη, η οποία πήρε το όνομά του. Πριν η πόλη ονομαζόταν Νίσα.

·         Κακιά Σκάλα: Με το όνομα Κακιά Σκάλα είναι γνωστή μία απόκρημνη ακτή της δυτικής Αττικής, στη βορειοδυτική ακτή του Σαρωνικού Κόλπου.

Σχηματίζεται από τις νοτιοανατολικές απολήξεις των Γερανείων βουνών. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν «Σκιρωνίδες Πέτρες». Βρίσκεται ανάμεσα στην πεδιάδα των Μεγάρων και στην περιοχή της Κινέτας. Από την αρχαιότητα αποτελούσε ένα φυσικό εμπόδιο στη χερσαία συγκοινωνία μεταξύ των Αθηνών και της Πελοποννήσου. Σήμερα αντιστοιχεί στα χιλιόμετρα 46 ως 52 (από Αθήνα) της Εθνικής Οδού 8α (Νέα Εθνική Οδός Αθηνών-Πατρών), η οποία διαθέτει 5 σήραγγες στην περιοχή της Κακιάς Σκάλας (τρεις μεγαλύτερες στο ρεύμα προς Κόρινθο και δύο μικρές στο ρεύμα προς Αθήνα), που κατασκευάσθηκαν μεταξύ 1999 και 2006. Παλαιότερα η Νέα Εθνική Οδός διερχόταν χωρίς σήραγγες από την περιοχή, με αποτέλεσμα πιο απότομες στροφές και επιβράδυνση της κυκλοφορίας. Πιο χαμηλά, αρκετά κοντύτερα στη θάλασσα, διέρχεται η Εθνική Οδός 8 (η παλαιά οδός), ενώ ανάμεσά τους η παλιά (στενή) σιδηροδρομική γραμμή των ΣΠΑΠ.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, στην Kακιά Σκάλα έμενε ο Σκίρωνας, ένας μεγαλόσωμος άνδρας που κρατούσε ένα τσεκούρι. Όταν περνούσε κάποιος ξένος ο Σκίρωνας τον έβαζε να του πλύνει τα πόδια και όταν αυτός έσκυβε τον κλοτσούσε και έπεφτε από τα βράχια, ενώ στην ακτή ήταν μια χελώνα-τέρας που περίμενε το θύμα για να το κατασπαράξει. Τέτοια ήταν η φήμη του που ονομάζονταν Σκιρωνίδες πέτρες από το όνομά του. Ο Θησέας κατάφερε και έριξε το Σκίρωνα στον γκρεμό και απάλλαξε τους ταξιδιώτες από αυτόν.

Σήραγγες στην Κακιά Σκάλα

                                                                                                                                                                        1.      «Γεράνεια» (μήκος 930m)

2.    «Ευπαλίνος» (μήκος 1700 m)

3.    «Αίθρα» (μήκος 1160 m)

·        Ισθμός Κορίνθου ή Διώρυγα Κορίνθου; Δυστυχώς, έχει επικρατήσει η λαθεμένη έκφραση «Ισθμός» αντί της σωστής «Διώρυγα».

Η Διώρυγα της Κορίνθου έχει μήκος 6.343μ. και άρχισε να λειτουργεί το 1893. Κάτω από τη γέφυρα λειτουργεί για τους γενναίους μπάντζι τζάμπινγκ.

Εγκαίνια της Διώρυγας

Έργο του Κ. Βολανάκη (1893)

·        Κόρινθος: Η Κόρινθος αποτελεί συνέχεια της αρχαίας Κορίνθου. Το 1858 η παλαιά πόλη της Κορίνθου, γνωστή πλέον ως Αρχαία Κόρινθος, ισοπεδώθηκε από σεισμό. Αυτό οδήγησε στο κτίσιμο της νέας πόλης ΝΑ του αρχαίου λιμανιού του Λεχαίου στις όχθες του Κορινθιακού Κόλπου.

Η πόλη χτυπήθηκε από νέο καταστρεπτικό σεισμό στις 22/4/1928, που κατέστησε την πλειοψηφία των σπιτιών ακατοίκητα και άφησε άστεγες 5000 οικογένειες. Ανοικοδομήθηκε με τους πιο πλήρεις αντισεισμικούς κανόνες υπό την επίβλεψη του ΑΟΣΚ (Αυτόνομος Οργανισμός Σεισμοπαθών Κορίνθου) που σύστησε η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου και προικοδότησε με 75 εκ. δραχμές, τα έσοδα του τότε Καζίνο Λουτρακίου και ετήσια επιπλέον επιχορήγηση 5 εκατ.

Ο ισχυρός σεισμός 6.6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στις 24 Φεβρουαρίου 1981 έφερε και πάλι την πόλη στο επίκεντρο του πανελλήνιου ενδιαφέροντος, αλλά οι βλάβες ήταν περιορισμένες χάρη στο νέο αντισεισμικό κώδικα.

                                                             Ξυλόκαστρο

Το Ξυλόκαστρο απέχει από την Κόρινθο περίπου 40 χιλιόμετρα είναι ένα ιδανικό μέρος για διαμονή, αλλά και για ορμητήριο περιηγήσεων. Το Ξυλόκαστρο είναι μια από τις πιο κοντινές αποδράσεις από την Αθήνα. Πήρε το όνομά του από ένα ξύλινο κάστρο που πιστεύεται ότι ήταν χτισμένο εκεί κατά τα χρόνια της Φραγκοκρατίας (1204 - 1261 μ.Χ.).

Αίγιο: (του Αιγίου) ΕΤΥΜ.< αρχ. Αίγιον που συνδέεται ετυμολογικά με το Αιγαίον από την αίγα. Οφείλει την ονομασία του, σύμφωνα με τη μυθολογία , στην αίγα που έθρεψε το Δία, ή κατ' άλλη εκδοχή στην ετυμολογική συγγένεια με το ρ. 'αΐσσω', που σημαίνει κινώ, σείω (πιθανόν, επειδή το έδαφος σείεται πολύ συχνά). Τους μέσους χρόνους έφερε το όνομα Βοστίτσα. Εδώ στις 26-29 Ιανουαρίου  του 1821 έγινε η συνέλευση της Βοστίτσας. Το Αίγιο είναι η πρώτη ελληνική πόλη που ελευθερώθηκε στις 26 Μαρτίου 1821.  

Ρίο-Αντίρριο: Στα αρχαία ρίον σήμαινε: κορυφή όρους-ακρωτήριο.

Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου

Η γέφυρα την νύχτα.

Η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου  ή επίσημα Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης, είναι  καλωδιωτή γέφυρα που ολοκληρώθηκε το 2004 μεταξύ του Ρίου (κοντά στην Πάτρα) και του Αντιρρίου, που συνδέει την Πελοπόννησο  με τη δυτική ηπειρωτική  Ελλάδα και προς τα πάνω με το υπόλοιπο της Ευρώπης. Κατασκευάστηκε από την Γαλλική εταιρία Vinci.

Ενώ συχνά το μήκος μιας γέφυρας τέτοιου τύπου αναφέρεται ότι είναι το σύνολο των καταστρωμάτων της, στην πραγματικότητα επιστημονικά κατά την στατική ανάλυση (και σε κάποιες διεθνείς λίστες μεγαλύτερων γεφυρών), το ενεργό της μήκος θεωρείται μόνο το μεγαλύτερο από τα οδοστρώματα κάτω από ένα "κατάρτι" (κάνοντας έτσι την γέφυρα "μικρότερη").

Τεχνικά Χαρακτηριστικά:

Το μήκος της γέφυρας που στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες, ανέρχεται στα 2.252 μέτρα, ενώ μαζί με τις προσβάσεις φτάνει γύρω στα 2.883 μέτρα. Η γέφυρα αναπτύχθηκε και ολοκληρώθηκε, παρά τις δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες, ενώ το μέγιστο βάθος θεμελίωσης φθάνει τα 65 μέτρα υπό την επιφάνεια της θάλασσας. Πρόκειται για μία καλωδιωτή γέφυρα, οι αντοχές της οποίας είναι εντυπωσιακές. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε με προδιαγραφές να αντέξει σε σεισμό μεγαλύτερο από αυτόν που σημειώθηκε στις 17 Αυγούστου 1999 στο Ιζμίτ της Τουρκίας, ο οποίος ήταν μεγέθους 7,4 της Κλίμακας Ρίχτερ. Έχει υπολογιστεί, επίσης, πως αντέχει σε ενδεχόμενη σύγκρουση τάνκερ  εκτοπίσματος 180.000 τόνων, καθώς και σε ταχύτητα ανέμου 265 χλμ/ώρα, ταχύτητα που αντιστοιχεί σε τυφώνα  Κατηγορίας 5, το ανώτατο δυνατό επίπεδο στην Κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον. Τέλος, η γέφυρα είναι σχεδιασμένη να απορροφά πιθανές μετατοπίσεις μεταξύ δύο βάθρων, σε οποιαδήποτε κατεύθυνση.

Η γέφυρα περιλαμβάνει και πεζόδρομο/ποδηλατόδρομο η χρήση των οποίων απαλλάσσεται πληρωμής διοδίων.

Καλυδώνα: Καλυδών είναι το όνομα αρχαίας πόλης της Αιτωλίας πλησίον του Εύηνου ποταμού. Την πόλη, σύμφωνα με τη μυθολογία, ίδρυσε ο Καλυδών, γιος του Αιτωλού και της Προνόης. Η πρώτη πηγή για την ύπαρξη της πόλης είναι ο ΄Ομηρος. Κατά τους Πελοποννησιακούς πολέμους η Καλυδών διατήρησε για ένα διάστημα την αυτονομία της. Το 390 π.χ. προσχώρησε στην ένωση των Αχαϊκών πόλεων αλλά τελικά υποτάχθηκε στους Αιτωλούς. Στη διάρκεια του πολέμου των Αιτωλών με τους Μακεδόνες η πόλη καταστράφηκε από τον Φίλιππο τον Ε΄. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αύγουστος, μετά την ίδρυση της Νικόπολης, υποχρέωσε τους κατοίκους της Καλυδώνας να μετακομίσουν. ΄Ολοι οι καλλιτεχνικοί θησαυροί της πόλης μεταφέρθηκαν στην Πάτρα.

Καλυδώνιος Κάπρος

Με την πόλη συνδέεται και ο σχετικός μύθος για τον Καλυδώνιο κάπρο. Ο Καλυδώνιος Κάπρος στάλθηκε στην πόλη από τη θεά ΄Αρτεμη για να εκδικηθεί τον βασιλιά Οινέα, που πρόσφερε θυσία σε όλους τους Θεούς πλην εκείνης. Η χώρα υπέφερε από τις καταστροφές, που προξενούσε ο κάπρος και ο Μελέαγρος, γιος του Οινέα και της Αλθέας, προσκάλεσε όλους τους ήρωες της αρχαιότητας μαζί και την Αταλάντη, κόρη του Αρκάδα Σχοινέα, στο κυνήγι του Κάπρου. Το έπαθλο για τον νικητή ήταν το δέρμα και το κεφάλι του θηρίου. Το πρώτο χτύπημα ο κάπρος το δέχτηκε από την Αταλάντη αλλά κατασπάραξε τον Υλέα και τον Αγκαίο, πριν τον εξοντώσει ο Μελέαγρος. Το έπαθλο τελικά δόθηκε στην Αταλάντη, πράγμα που δυσαρέστησε τους υπόλοιπους ήρωες. Τότε οι αδελφοί της μητέρας του Μελέαγρου της αφαίρεσαν το έπαθλο. Ο Μελέαγρος θύμωσε με αυτή τους την ενέργεια και σκότωσε τους θείους του, επιστρέφοντας το έπαθλο στην Αταλάντη.

Μεσολόγγι:Η ονομασία πιθανότατα προέρχεται από το δαλματικό Messo-laghi «λιμνοθάλασσα», ονομασία που δόθηκε αρχικώς από τους Δαλματούς πειρατές στα ιχθυοτροφεία της περιοχής και μαρτυρείται από το 1571. Η παρετυμολογία Μεσολόγγι < μέσος+λόγγος  οδήγησε στην καθιέρωση της γραφής με –γγ- αντί –γκ.

Αγρίνιο < αρχ. Αγρίνιον < Αγραίοι, αρχαίος αιτωλικός λαός, που πήρε το όνομά του  είτε από το άγρα ( οπότε Αγραίοι = αγρευτές, κυνηγοί) είτε από το αγρός ( οπότε Αγραίοι = αγρότες, άνθρωποι της γης). Η πόλη καταστράφηκε ολοκληρωτικά το 314 π. Χ. και κατά τον 13ο αιώνα εμφανίστηκε στην περιοχή ένας οικισμός ονόματι Βραχώρι (< Βλαχώρι < Βλαχοχώρι “ χωριό του οποίου οι κάτοικοι κατάγονται από το Βλοχό της Θεσσαλίας”). Το 1835, μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το Βραχώρι ξαναπήρε την αρχαία ονομασία Αγρίνιο.

“ Δυο παιδιά απ΄ το Βραχώρι πήρανε βουνά και όρη” 

Αμφιλοχία:<αρχαία   Αμφιλοχία < Αμφίλοχος < αμφι- + -λοχος < λόχος «(τόπος) αμφικείμενος, εκτεινόμενος σε δύο πλευρές», πβ. λέχομαι  «ξαπλώνω, κείμαι» λέχος (το) «κρεβάτι». Η αρχαία Αμφιλοχία περιελάμβανε το βορειότερο τμήμα της Ακαρνανίας, περιοχή που βρισκόταν στις δύο πλευρές του Αμβρακικού Κόλπου και αυτό ίσως αιτιολογεί την ονομασία της. Η σημερινή Αμφιλοχία, που βρίσκεται στον μυχό του κόλπου, αποτελούσε κατά την επανάσταση τού  1821 σταθμό ανεφοδιασμού των τουρκικών στρατευμάτων, δηλ. «καραβάν σαράι» («σταθμό καραβανιών»). Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, ο οικισμός και, αργότερα, η πόλη που βρισκόταν εκεί, ονομάστηκε  Καρβασαράς (<Karawan seraj) ως τo 1907, οπότε μετονομάστηκε σε Αμφιλοχία.    

Μενίδι: Το Μενίδι υποστηρίζεται ότι πήρε την ονομασία του από τις πολλές μενίδες, μικρά ψαράκια που βρίσκονταν στην περιοχή εν αφθονία

Άρτα: Η σημερινή πόλη είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Αμβρακίας και ως τον 11ο αιώνα έφερε αποκλειστικά την ονομασία Ακαρνανία. Την εποχή εκείνη άρχισε να χρησιμοποιείται και η ονομασία Άρτα (επικράτησε κατά τον 17ο αιώνα), αλλά η ετυμολογία της δεν είναι σαφής. Ο Γ. Χατζηδάκις συνέδεσε το τοπωνύμιο με τον ποταμό Άραχθο < Άρατθος < Άραθθος  και στη συνέχεια Άραθθα, Άρθα, Άρτα. Ο Γ. Τσούτσινος πρότεινε την αναγωγή στο λατινικό επίθετο artus -a  -um “στενός”, άποψη που προσκρούει στη σχετική χρονολόγηση των τύπων. Πιθανότερη όλων φαίνεται η εκδοχή του Γ. Δελόπουλου, ο οποίος έθεσε ως αφετηρία το σλαβικής προέλευσης τοπωνύμιο Balta “έλος- λίμνη” > Βάλτα >Βάρτα> Άρτα.

Η παράκαμψη της Άρτας έχει ως αποτέλεσμα να μη βλέπουμε  το ξακουστό γεφύρι της, για την χρονολογία κατασκευής του οποίου δεν υπάρχει ομοφωνία.

Πριν από την Άρτα μην ξεχάσετε να ρίξετε μια ματιά στο ηρωικό Πέτα. Το 1822, τέλη Ιουνίου, στρατοπεδεύουν εδώ δυνάμεις Ελλήνων και Φιλελλήνων που εκστρατεύουν για να βοηθήσουν το Σούλι. Την 4η Ιουλίου τους επιτίθενται οι Τούρκοι και από αδεξιότητα του Μαυροκορδάτου έχουμε την καταστροφή του Πέτα, όπου ανάμεσα στους άλλους σκοτώνονται και πολλοί Φιλέλληνες.

                                  Φιλιππιάδα:

Σήμα κατατεθέν της Φιλιππιάδας 

Ιωάννινα: ΕΤΥΜ. Μεσαιωνικό αβέβαιο ετύμου. Τόσο η ετυμολογική προέλευση  όσο και η εποχή ιδρύσεως της πόλης παραμένουν ανεξακρίβωτες. Κατά μία άποψη, η Μονή τού Ιωάννου τού  Προδρόμου αποτέλεσε τον πυρήνα τού συνοικισμού της πόλεως, ενώ άλλοι ανάγουν την ονομασία σε ομώνυμο Βυζαντινό αυτοκράτορα. Έχει υποστηριχθεί επίσης η άποψη (Μ. Φιλήντας, Δ. Καμπούρογλου) ότι το τοπωνύμιο ανάγεται στην τουρκική λέξη ayan «άρχοντες», που «εξελληνίστηκε» και παρετυμολογήθηκε προς το κύριο όνομα Ιωάννης (ας σημειωθεί ότι επί τουρκοκρατίας οι άρχοντες μιας περιοχής αποκαλούνταν Αγιάνηδες<ayan).

Παμβώτις:  Ένας ολόκληρος κόσμος ζούσε παλιά από τη λίμνη και τα προϊόντα της. Ειδικότερα οι νησιώτες σαν βαρκάρηδες με τα καΐκια και τις βενζίνες τους και σαν ψαράδες που έπιαναν τα λιμνίσια ψάρια  τάιζαν γενιές Γιαννιωτών. Τα δε δύσκολα χρόνια της κατοχής τα παραλίμνια μποστάνια της πόλης, καθώς και Γτα γλίνια και τα κυπρίνια της λίμνης-που θείο χέρι φρόντισε να υπάρχουν σε αφθονία-έσωσαν στην κυριολεξία από την πείνα τους Γιαννιώτες.

Ίσως και το όνομα Παμβώτις, που αποδίδεται στη λίμνη των Ιωαννίνων από τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης τον 12^ο μ.Χ αιώνα να αιτιολογείται από τη δυνατότητα των ευλογημένων νερών του λεκανοπεδίου να διατρέφουν τους πάντες. Πράγματι η λέξη Παμβώτις προέρχεται ετυμολογικά από το παν+βώτωρ ή βούτης, όπου βώτωρ σημαίνει βοσκός και βούτης ο γελαδάρης, ο βουκόλος (από το βους). Παμβώτωρ είναι ο συντηρών, ο διατρέφων τους πάντες, οπότε Παμβώτιςείναι αυτή που συντηρεί και διατρέφει τους πάντες.

Μπαλντούμα: Δεν βρήκα  πληροφορίες και αν έχει κάποιος να τις στείλει να δημοσιευτούν.

 Γέφυρα στη Μπαλντούμα με μήκος πάνω από 500μ. και ύψος πάνω από 100μ.!

·        Καμπέρ Αγά : Το πέτρινο θολωτό γεφύρι Καμπέρ – Αγά ή Καμπέραγα, στο Ζαγορίτικο ποταμό, χτίστηκε από τον Οθωμανό Καμπερ – Αγά, ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης (τσιφλικάς) της περιοχής Μηλιωτάδων. Ο Ι. Λαμπρίδης στο βιβλίο του «Ηπειρτικά  Αγαθοεργήματα» αναφέρει ότι ο Καμπέρ Αγάς έκανε πολλές αγαθοεργές πράξεις, γεγονός σπάνιο για Οθωμανό. Στον Καμπέρ Αγά ανήκε και το ομώνυμο χάνι, όπου οι ταξιδιώτες σταματούσαν είτε για να ξεκουραστούν είτε για ανεφοδιασμό, το οποίο είναι χτισμένο λίγο πριν από το γεφύρι.

Το γεφύρι χτίστηκε για τη συγκοινωνία των χωριών του Ανατολικού Ζαγορίου με τα Γιάννινα. Δεν είναι ακριβής η χρονολογία ανέγερσης του. Το πιθανότερο είναι ότι είναι κτίσμα του 18^ου αιώνα.

Το 1982 μαζί με άλλα 21 πέτρινα γεφύρια του Ζαγορίου χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

·        Μηλιωτάδες:  Πιθανόν η ονομασία του χωριού να υποδεικνύει, όπως και άλλα ονόματα χωριών με την ίδια κατάληξη –άδες, τον πρώτο οικιστή, κτήτορα, ή γαιοκτήμονά του, που ενδεχομένως ονομαζόταν Μηλιώτης .

Ο Β. Κ. Σπύρου(ο πρώην Δήμαρχος) πιστεύει πως «... η ονομασία προήλθε από τις λέξεις μηλωτή ή μηλωτής. Μηλωτή σημαίνει δέρμα προβάτου, κάθε μάλλινο δέρμα, προβιά ή κάπα. Η λέξη μηλωτής προέρχεται από την ομηρική λέξη μήλον, που σημαίνει πρόβατο. Μηλωτής είναι ο βοσκός. Επομένως η ονομασία «Μηλιωτάδες» πρέπει να προέρχεται από μια από τις δύο αυτές λέξεις, οι οποίες είναι παράγωγες της λέξης μήλον = πρόβατο. Ίσως λοιπόν, με τη λέξη «Μηλιωτάδες» να εννοούνται οι άνθρωποι (αυτό δείχνει η κατάληξη - άδες) οι οποίοι κατοικούσαν τον τόπο και φορούσαν μηλωτές. Ακόμα μπορεί να εννοούνται οι βοσκοί προβάτων. Φαίνεται πως στην περιοχή έβοσκαν πολλά πρόβατα λόγω του πεδινού εδάφους, αν σκεφτούμε πως η γύρω περιοχή είναι ορεινή...». Διευκρινίζει επίσης ότι η αρχική ονομασία πρέπει να ήταν «Μηλωτάδες» και με την εισχώρηση του γιώτα (ι), φαινόμενο «... καθόλου παράξενο, αφού οι Ηπειρώτες σε πάρα πολλές λέξεις χρησιμοποιούν και στη γραφή, αλλά περισσότερο στην προσφορά το (ι), μπροστά από φωνήεντα που βρίσκονται μέσα σε λέξεις...», έγινε «Μηλιωτάδες».

Στο βάθος τα τρία στενά του Τριστένου

·        Τρίστενο: Το Τρίστενο Ανατολικού Ζαγορίου δεν είναι γνωστό πότε δημιουργήθηκε ως χωριό. Γραπτώς πρώτη φορά αναφέρεται σ' ένα χρυσόβουλο το 1319 (παραχωρητήριο περίπου) του Ανδρόνικου Β' σε κάποιο άρχοντα των Ιωαννίνων με το όνομα Δρεστενίκος του οποίου το όνομα υπήρχε τουλάχιστον μέχρι τον περασμένο αιώνα στα Γιάννινα. Προφανώς από το όνομα του Βυζαντινού αυτού τιμαριούχου, ονομάστηκε το χωριό Δρεστενίκου και αργότερα Δρεστένικο και Ντρεστένικο. Αρκετά χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου (1912-1913), το 1927 με διάταγμα, μετονομάσθηκε σε Τρίστενο, από τα τρία στενά που υπάρχουν πάνω από το χωριό. Σαν πρώτοι οικιστές του αναφέρονται ποιμένες από τη Χειμάρρα που έφερναν τα πρόβατά τους για βοσκή στο Ζαγόρι, το καλοκαίρι. Αυτή την εκδοχή δεν την δέχονται οι κάτοικοί του που αντιπαρατάσσουν την άποψη ότι οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από τη Βέροια και ήταν τεχνίτες σκαφιδίων. Το Τρίστενο, αναφέρεται σαν τόπος θανάτου του Αγωνιστή των Βαλκανικών Πολέμων, Χατζημιχαήλ Κωνσταντίνου, το 1913. Ο Πέτρος Αποστολίδης μαθητής γυμνασίου τότε και μετέπειτα Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος και εκλεγμένος το 1944 Δήμαρχος Ιωαννίνων, γράφει για την απελευθέρωση του 1913 : "Πριν μερικές μέρες είχε περάσει από το χωριό μας ένα τάγμα τούρκικος στρατός προς το Τρίστενο που είχε απελευθερωθεί, δεν ενόχλησαν όμως τους κατοίκους στο χωριό, μόνο ψωμί ζήτησαν και τους έδωκε η κοινότητα. Τους έστησαν όμως ενέδρα Κρητικοί αντάρτες, τους τσάκισαν και γύρισαν πίσω στα Γιάννενα κουβαλώντας και κάποιον βαριά τραυματισμένο, το δύστυχο το Βασίλη, απ’ τους Βορειοηπειρώτες που είχαν επιστρατεύσει."

Τρίστενο θα συναντήσετε και στη Φωκίδα.

Θα τελειώσω με μια ταξιδιωτική πρόταση: Όταν πηγαίνετε προς το Γρεβενίτι, μην βιάζεστε, αλλά και μην καθυστερείτε. Όταν γυρίζετε, αναζητείστε στο δρόμο αξιοθέατα. Υπάρχουν πολλά!

• Πριν από την παράκαμψη της Άρτας στρίψτε δεξιά στην λίμνη του Ζηρού.

Λίμνη  Ζηρού

[Το όνομά της Λίμνης Ζηρού έχει Σλαβική προέλευση (π.χ. η λέξη λίμνη είναι озеро (οζέρο) στα Ρωσικά, језеро στα Σέρβικα ή езеро στα Βουλγάρικα), προφανώς  κατάλοιπο μεσαιωνικής εποίκησης της περιοχής από σλαβικά φύλα. ]

·        Το Αιτωλικό: Το Αιτωλικό ή Ανατολικό, η νερένια πόλη, καλούμενη και μικρή Βενετία της Ελλάδας, είναι δημοτική ενότητα του δήμου Μεσολογγίου, με πληθυσμό 5.349 κατοίκους, δέκα χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Μεσολογγίου και είναι το πιο πυκνοκατοικημένο νησί της Ελλάδας. Η πόλη του Αιτωλικού είναι ανεπτυγμένη σ’ ένα μικρό νησάκι ριζωμένο στο νερό στο μέσον περίπου της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού-Μεσολογγίου. Συνδέεται ανατολικά και δυτικά με την ξηρά με δύο πέτρινα τοξωτά γεφύρια αρχικού μήκους περίπου 300 μέτρων το καθένα.

Στον Ιερό Ναό της Παναγίας (Κοιμήσεως της Θεοτόκου), ρυθμού απλής Βασιλικής, έγινε την 1η Απριλίου 1824 η δίκη του Γ. Καραϊσκάκη.

Στον ίδιο ναό φυλάσσεται η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, ο περίφημος Επιτάφιος έργο του ιε΄ αιώνα μ.Χ και το τέμπλο έργο ανεκτίμητης καλλιτεχνικής αξίας. Η εκκλησία έπαθε μεγάλες ζημιές στο σεισμό του 1965, κατεδαφίστηκε και ανεγέρθηκε καινούργια στον ίδιο ρυθμό. Αν θυμάμαι καλά, κάπου υπάρχει και ο τάφος της κυρα-Βασιλικής.

Καλό ταξίδι και μην ξεχνάτε: Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Αθήνα …

Κωνσταντίνος Καβάφης «Ιθάκη»

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους•
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά•
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει•
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.                                                                      Καλό ταξίδι

Υ.Γ. Βέβαια, όσοι πηγαίνουν στο χωριό από «πάνω» θα μείνουν με απορίες για την ΚαΚαρδίτσα, τα Τρίκαλα, το Μέτσοβο, αλλά όχι για πολύ…