ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Χειρόγραφον
συντόμου Ιστορικού Σχολίου ή Χρυσοκώδικας Μέγας εκ Μεμβράνης
Ο Ιωάννης
Λαμπρίδης στα ΖΑΓΟΡΙΑΚΑ και στη Β’
Έκδοση του 1889 στη σελίδα 5 μας λέει ότι στην Ι. Μονή Βοτσάς βρέθηκε ένα
χειρόγραφο όχι σε καλή κατάσταση. Κάποιος άγνωστος αντέγραψε από κάποιο
κομμάτι, ως επί το πλείστον, στοιχεία ιστορικά τα οποία περιείχε ο Κουβαράς. Αυτό έγινε τον περασμένο
αιώνα (18ο). Αρκετά χρήσιμο για να γράψω αυτό το βιβλίο. Κάπως έτσι
θα μας έλεγε ο παραπάνω ιστορικός του Ζαγορίου.
Τι
ήταν ο «Κουβαράς»
«Ήτο συναγωγή κειμένων αναφερομένων εις
την Ηπειρωτικήν ιδίαν ιστορίαν, αλλά και των γειτονικών περιοχών γενομένη όχι
από ένα πρόσωπο, αλλά πολλά, κάθε ένα από τα οποία έγραφε ή αντέγραφε, ότι
έκρινε άξιον διασώσεως κατά την εποχήν καθ ην έζησεν.
Φυλάσσονταν στο μοναστήρι του Αγίου
Νικολάου του Σπανού (Μονή Φιλανθρωπινών), που βρίσκεται στο νησί της Λίμνης των Ιωαννίνων. Στις 25 Αυγούστου του 1820
μεταφέρθηκε στην Καπλάνειο Σχολή. Πολιορκούμενος ο Αλή πασάς στα Γιάννινα,
έκαψε το σχολείο, τη βιβλιοθήκη και τον Κουβαρά. Σώθηκαν μερικά ιστορικά
αντίγραφα σημειώματα». Αυτά μας τα γράφει ο Νέος Κουβαράς, το 1961, Ετήσιος
Ηπειρωτικός Χρονογράφος.
Ο Γρεβεντάτης Επίσκοπος Περιστεράς Ευστάθιος Σκάρπας έχει διαφορετική γνώμη και δεν την έχει έτσι τυχαία αυτά
που λέει είναι από πληροφορίες γερόντων του Γρεβενιτίου.
«Σκοριών
ανακαμίνευσις» 14 Ιανουαρίου 1925, δημοσίευμα που φέρει
την υπογραφή του στην «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΗΧΩ», περί του χρονικού (σύντομης
χρονογραφίας) τούτου της Βοτσάς το ονομαζόμενον εν τη μονή και τοις περιχώροις
«χρυσοκώδικα»."Επληροφορήθην παρά των αποθανόντων γερόντων Γρεβενιτίου, ότι ην
μέγας εκ μεμβράνης και εγράφετο εν αυτώ παν γεγονός εν Ηπείρω, δυνάμενον
ασφαλώς να φθάσει μέχρι της μονής. ..." Δυστυχώς, στη συνέχεια ότι ο Κώδικας αυτός ..."χάθηκε"!
Γιατί
έπρεπε
«Εάν κρίνωμεν το χειρόγραφον εκ των σταχυολογημάτων (δανεισμάτων) του Λαμπρίδη δυνάμεθα να αποφανθώμεν μετά πεποιθήσεως ότι τούτο περιείχε την ιστορία πλείστου μέρους της Ηπείρου και ιδίως του Ζαγορίου από του εβδόμου μ.Χ. αιώνος μεσούντος (γύρω στο 650 μ. Χ.). Περί της μετά ταύτα τύχης του κώδικα παρά πάσας ημών τας έρευνας ουδέν ηδυνήθημεν να εξακριβώσωμεν. Αναντιρρήτως θα είναι μέγα ευτύχημα διά την ιστορίαν της Ηπείρου, εάν επωλήθη ο κώδιξ ... διότι θα ανακαλυφθεί, ποτέ εν τινί βιβλιοθήκη της Ευρώπης». Φαίνεται να πιστεύει ότι μπορεί να βρεθεί σε κάποια βιβλιοθήκη της Ευρώπης.
Στο μοναχολόγιο
επισημαίνεται η απουσία Ηγουμένων την τριετία 1875-1878. Ηγουμενεύει ο
Αγαθάγγελος από το 1878-1928. Πενήντα χρόνια. Εδώ έρχεται ο Ι.Λ. και κατηγορεί
τον παραπάνω Ηγούμενο. «Παραδόξως όμως με τους προηγούμενους (δηλαδή τους
βλάκες, τους μέθυσους, τους καταστροφείς) ο νυν διοικών την μονήν, εκ Δεμάτι
Αγαθάγγελος προς τα ίχνη των περιωνύμων (ειρωνικά ξακουστών) βαδίζει».
Προσωπικά
αυτή η λάσπη… δε μου αρέσει. Με τον Αγαθάγγελο ο Ευστάθιος Σκάρπας συνυπάρχουν
από το 1909 μέχρι το 1918. Έχει σπουδάσει Θεολογία από το 1904-1908 στη
Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή. Το 1918 δε, έγινε Αρχιμανδρίτης. Μιλάμε για έναν
ιερωμένο που ζει το μοναστήρι της Βοτσάς από κοντά και από μακριά, μέχρι το
θάνατό του 23/12/1939. Τριάντα χρόνια. Γιατί αυτές οι κατηγόριες…!
Τα
«αφιερώματά» του σύμφωνα με το μοναχολόγιο είναι ένα θυμιατήρι μια ποιμαντική
ράβδο (αρχιερατική) 135 γρ. Χρυσού.
Ευχαριστώ
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
Γιώργος Δερμάνης
