Ο Βασίλειος Κ. Δαλκαβούκης στο βιβλίο του «Μετοικεσίες Ζαγορισίων (1750-1922), προσεγγίσεις στις διαδικασίες προσαρμογής μιας τοπικής κοινωνίας στην ιστορική συγκυρία». Καταγράφει σε πίνακες τους μέτοικους του Γρεβενιτίου. Αυτή την περίοδο, για το χωριό μας μετά το 1868, καταγράφονται 131 Γρεβεντάτες, ένας δε καταγράφεται σαν μεσίτης. Ανατρέχοντας για να τον ανακαλύψω, διαπιστώνω, ότι έχει καταγραφεί στους 41 των Η.Π.Α. και στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Ο αείμνηστος Χρίστος Δημ. Παυλίδης, φίλος μου το επιβεβαίωσε: «Ναι είναι ο Νικόλαος Χρήστου Μαλάμης». Ο ίδιος ήταν ανιψιός του από τον παππού του Δημήτριο Χρήστου Μαλάμη, πατέρα της μητέρας του Αλεξάνδρας Δημ. Παυλίδη. Για τον τεράστιο αυτόν ευεργέτη άλλα δεν γνωρίζω.
Οι εργασίες ανέγερσης του ΜΑΛΑΜΕΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ διήρκεσαν 2 χρόνια περίπου (1956-1958). Η Επιστασία και ο Έλεγχος των δαπανών σε υλικά και ημερομίσθια, ανατέθηκε στον πατέρα του Χρίστου τον Τάκη Παυλίδη. Το κόστος ξεπέρασε τις 150.000 δρχ.
Ο ευεργέτης φυσικά δεν είχε κίνητρο να τύχει κάποιας φοροαπαλλαγής, γιατί η ευεργεσία του ήταν εκτός Η.Π.Α. Το Νοσοκομείο παραχωρήθηκε στην Κοινότητα Γρεβενιτίου το 1958. Μέχρι το 1986 λειτουργούσε ως Αγροτικό ιατρείο της ευρύτερης περιοχής του Ανατολικού Ζαγορίου. Την επίβλεψη και ευθύνη την είχε η Διεύθυνση Υγιεινής και Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Ιωαννίνων. Όταν έγιναν τα Κέντρα Υγείας, το 1987 και μετέπειτα, λειτουργούσε ως Περιφερειακό Αγροτικό Ιατρείο, με την επίβλεψη και ευθύνη του Κέντρου Υγείας Μετσόβου.
Το 1997 η Κοινότητα Γρεβενιτίου από τη μεταθανάτια διαθήκη του Ν. Χ. Μ. εισέπραξε σε επιταγές τα παρακάτω ποσά 1) 11.293,95 Δολάρια και 2) 96,22 Δολάρια τα οποία διέθεσε για τη συντήρηση του κτιρίου. Να σημειωθεί, ότι ο αγροτικός γιατρός ο οποίος εκτελεί χρέη υποχρεωτικής υπηρεσίας υπαίθρου καλύπτει συγκεκριμένα τα χωριά Τρίστενο-Φλαμπουράρι-Γρεβενίτι-Ελατοχώρι-Μακρύνο-Καστανώνα-Δόλιανη-Βωβούσα.
Το Υπουργείο Οικονομικών, Διεύθυνση Κληροδοτημάτων στις 12 Ιανουαρίου του 1995 με έγγραφό του στην τότε Νομαρχία Ιωαννίνων και στην Κοινότητα Γρεβενιτίου αναφορικά με την έγκριση σύστασης του κληροδοτήματος με την επωνυμία «ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΛΑΜΗ» για κύρωση τέτοιου οργανισμού απήντησε. «Η περιουσία που σας άφησε ο Νικόλαος Μαλάμης με την υπ’ αριθ. 6883/15/11/58 δημόσια διαθήκη του, αποτελεί για την Κοινότητά σας κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης». Δηλαδή η περιουσία αυτή είναι χωριστή απ’ την υπόλοιπη περιουσία της Κοινότητας. «Δεν είναι αναγκαίο να καταρτιστεί Οργανισμός…». Και έτσι έγινε.
Τώρα για να γίνει κατανοητό τι αντιπροσώπευαν πριν 60-63 χρόνια αυτά τα χρήματα που διέθεσε ο αείμνηστος ευεργέτης, ας πούμε, ότι ένας πρωτοδιόριστος δάσκαλος, δύσκολα έγραφε μηνιάτικο 900-1000 δρχ. το μήνα.
Ο πρώτος αγροτικός γιατρός
Το χωριό μας στάθηκε τυχερό σ’ αυτό το ζήτημα! Γεύτηκε τις ιατρικές φροντίδες ενός εξαίρετου Επιστήμονα, του Γεωργίου Γκίκα. Εγκαθίσταται με τη γυναίκα του και το παιδάκι του για 2-3 χρόνια σε δωμάτιο με κουζίνα κ.λπ., κάτι παραπάνω από κατάλυμα. Αλέγρος άνθρωπος προσαρμόστηκε στις πρωτόγνωρες γι αυτόν συνθήκες του χωριού. Έκανε πολλές φιλίες. Άφησε στο αποτύπωμά του όχι μονάχα ενός άριστου επιστήμονα αλλά και ενός πολύ καλού ανθρώπου.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Γιώργος Δερμάνης
"ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ": Η πρώτη Γρεβεντάτισσα που ξεγέννησε ο αείμνηστος Γεώργιος Γκίκας ήταν η Αλίκη Σιούλα στο τρίτο της παιδί, τον Φεβρουάριο του 1959. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του, ήρθε αγροτικός ιατρός ο γιος του Γεωργίου Γκίκα, ο Βαγγέλης Γκίκας, εξαιρετικός επιστήμονας!
