Η Επιμελητεία του Αντάρτη (Ε.Τ.Α.)

Το Ε.Α.Μ. δεν άφηνε τίποτα να λειτουργεί στην τύχη του, αποσπασματικά και ανοργάνωτα. Αυτόν τον ευρηματικό τίτλο έδωσε η Περιφερειακή Οργάνωσή του. Οι γονείς μου Τάκης και Νίτσα και με τη σύμφωνη γνώμη της γιαγιάς μου Λεμονιάς Πατίκου ασμένως και χωρίς δεύτερη σκέψη δέχτηκαν στο πατρικό μου σπίτι να έχει την έδρα της. Εκεί αντάμωναν Η Αμαλία Τζώρτζη – Η Ελευθερία Παπαχριστοδούλου – Η Βασιλική Μπαλιάκα – Η Ασπασία Αργυρίκου – Η Αγγελική Ήτου – Η Έλλη Δερμάνη – Η Νίτσα Δερμάνη – Η Λεμονιά Πατίκου – Η Νίκη Παυλίδη – Η Μαρία Αρκουμάνη – Η Μαριάνθη Τσαϊμίδη – Η Ελένη Αβραμοπούλου – Η Σοφία Σουγγάρη – Η Μαρία Καρακίτσου.

Έραβαν ασταμάτητα, να ντύσουν τους αντάρτες του ΕΛ.Α.Σ. είχαν εξοικονομήσει ύφασμα από αλεξίπτωτα. Αυτό μαζί με άλλα χρήσιμα υλικά που «εξ ουρανού» δέχονταν το πεδίο ρίψεων στο Σκαμνέλι μεταξωτό και ακριβοθώρητο έφτιαχνε την ενδυμασία τους. Όσο για τις κάλτσες, τις φανέλλες, τις μπλούζες κ.λπ. Το Γρεβενίτι από ποκάρια προβάτων και τραγόμαλλα ήταν πλήρες.

Στην 1η επιδρομή 22/23/10/1943 το πατρικό μου πυρπολήθηκε όπως και τα εκατοντάδες σπίτια του Γρεβενιτίου. Αυτό από μόνο του βέβαια δε λέει τίποτα˙ όμως η επιμονή των κατακτητών, να είναι σίγουροι για το «καθήκον» που επωμίσθηκαν, το έπραξαν με επιμέλεια. Είχαν τις πληροφορίες τους απ’ τον τοπικό δοσίλογο.

Μέχρι το 1957 δέσποζαν τα λείψανα του φούρνου, ο σκελετός και το πλακόστρωμα. Ο πατέρας μου με τη μάνα μου τον αναστήλωσαν. Προστατεύτηκε στον εσωτερικό χώρο της εξωτερικής κουζίνας μας. Παραμένει μέχρι σήμερα διατηρητέο μνημείο. Το 2003 το καλοκαίρι προέβηκα στη στήριξη και ανακατασκευή της κουζίνας. Ο φούρνος εξωραΐστηκε και συνεχίζει να προστατεύεται.

Ουζάγκο και φτυάρι στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο!

Θέλω όμως με την ευκαιρία αυτή να γράψω λίγα λόγια για την Εθνική Αντίσταση˙ συκοφαντήθηκε απ’ τους απόντες και συνεργάτες των γερμανών. Το επιχείρημα που έχουν είναι ότι τα αντίποινα των κατακτητών, οι εκτελέσεις και οι πυρπολήσεις συνδέονταν με κάποια αντιστασιακή ενέργεια στην ίδια περιοχή˙ να τους πω ότι δε γινόταν πάντα έτσι. Για τους άλλους θανάτους από πείνα, φόνους, ληστείες, βιασμούς λένε κομψευόμενοι «Είναι το λογικό κόστος ξένης κατοχής»! Μπορούν να μας πούνε πόσες χιλιάδες θύματα θα είχε η χώρα, αν αδιαμαρτύρητα οδηγούνταν τα νιάτα της πατρίδας μας για εργασία στη Γερμανία ή ως συμπολεμιστές των χιτλερικών στο Ανατολικό Μέτωπο; Φυσικά αυτό απετράπη˙ πως; Με τις διαδηλώσεις και τους αγώνες χιλιάδων πολιτών στην Αθήνα και τον Πειραιά. Πάνω από 200.000 λαού διαδήλωναν ενάντια στην πολιτική επιστράτευση. ΑΚΥΡΟ αυτό το μέτρο για την Ελλάδα δήλωσαν οι γερμανοί˙ ήταν 5 Μαρτίου του 1943. Είχε όμως 10 νεκρούς και πάνω από 140 τραυματίες. Ευτυχώς που στην πατρίδα μας, ευλογία για μας, υπάρχουν οι ανυπάκουοι και ανυπότακτοι και ότι  καλό απολαμβάνουμε «νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες, ευφραινόμεθα».

Θα κλείσω όμως με μια διαπίστωση˙ η Αντίσταση της ευρύτερης Αριστεράς ποτέ δε στιγματίστηκε από το επίσημο κράτος ως προδοτική. Τέτοιο χαρακτηριστιμό τον προσάπτουν μόνον ατομικά, πολιτικοί και ιδιώτες σε λόγους, βιβλία ή άρθρα εφημερίδων. Η ηγεσία του Ε.Α.Μ. ουδέποτε οδηγήθηκε στο εδώλιο του κατηγορουμένου για τη δράση της κατά την Κατοχή, ούτε καν και στα χρόνια του Εμφύλιου (1946-1949). Ο δοσιλογισμός όμως σε κάποιες φωτεινές περιόδους, απ’ το επίσημο κράτος έπαιρνε την τυπική σφραγίδα της προδοσίας. Π.χ. επεβλήθη δύο φορές θάνατος στον στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου. Επεβλήθησαν ισόβια δεσμά στους κατοχικούς πρωθυπουργούς Ιωάννη Ράλλη και Κων/νο Λογοθετόπουλο. Γενικά όμως ήταν χλιαρή η δίωξη των δοσιλόγων η οποία εγκαινιάστηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1945.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία

Γιώργος Δερμάνης