Του Γιάννη Σιούλα
Θα κατανοήσουμε πιο καλά τη διαδικασία γέννησης των οικογενειακών ονομάτων, αν σκεφτούμε ότι κάποτε οι άνθρωποι δεν είχαν αστυνομικές ταυτότητες, διαβατήρια και άλλα έγγραφα στα οποία είχε καταγραφεί και παγιωθεί το οικογενειακό τους όνομα. Έτσι ήταν εύκολο να αφήσουν ένα οικογενειακό που ατόνησε και τη θέση του να πάρει ένα άλλο πιο εύχρηστο!
Θα ξεκινήσω με το οικογενειακό "Βράστος", αφού ευχαριστήσω τον Βασίλη Βράστο, γιατί είναι ο πρώτος που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του "ΓΡΕΒΕΝΙΤΙΟΥ" για καταγραφή της ιστορίας των οικογενειακών. Ελπίζω να ανταποκριθούν και άλλοι, γιατί χωρίς την βοήθεια του Βασίλη ούτε ο ... Μπαμπινιώτης δεν θα μπορούσε να βρει κάτι σχετικό!
Όπως μου έγραψε ο Βασίλης: " Όταν ζούσε η αδερφή τού παππού Βασίλη, η Μαρία Διαμάντη, την είχα ρωτήσει για το επίθετο Βράστος. Αυτή μου είπε πως κάποτε το επίθετό μας ήταν Τοθίκας. Ένας προπάππος είχε πάρει μια γυναίκα, μάλλον από το Τρίστενο, η οποία όταν περπατούσε κουνιόταν παραπάνω από το κανονικό. Τότε οι άλλες γυναίκες σχολίαζαν ότι αυτή όταν περπατάει κάνει: βραστ, βραστ, βραστ, από όπου δημιουργήθηκε και καθιερώθηκε το οικογενειακό "Βράστος". Στο τέλος, ο αγαπητός Βασίλης Βράστος συμπληρώνει, όπως είναι λογικό: "Όλα αυτά τα μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη".
Κυρίτσης: Όπως σημειώνει ο Βυζάντιος στο Λεξικό του: "η λέξις εδίδετο εις την Κωνσταντινούπολη ως τίτλος τιμής εις τους ευγενείς και σημαντικούς".
Οικονόμου: Συχνότατο ελληνικό επώνυμο, κυρίως λόγω της σημασίας της λέξης "οικονόμος" ως εκκλησιαστικός αξιωματούχος κληρικός, υπεύθυνος για την οικονομική διαχείριση εκκλησίας ή μοναστηριού.
Θα συνεχίσω με κάποια παρατσούκλια, που μου είχαν κάνει εντύπωση, αλλά δεν μπορούσα να εξηγήσω.
Μπίμπασης: Πάνω από το Τουριστικό Περίπτερο, παλιά, λειτουργούσε ένα παντοπωλείο, ιδιοκτήτης του οποίου ήταν ο Χρήστος Κοτρώνης. Ήταν πάντα πολύ σοβαρός, αγέλαστος με ένα ...αυστηρό παρουσιαστικό, που θύμιζε στρατιωτικό. Μπίμπασης, Μπίμπας από τούρκικο binbasi, χιλίαρχος, ταγματάρχης.
Σαράτσιος: ¨Ετσι φώναζαν οι χωριανοί τον μπαρμπα-Τάκη Παυλίδη, έναν υπέροχο συγχωριανό, με φοβερό χιούμορ και ταχύτητα στις προσθέσεις πιο μεγάλη από κομπιουτεράκι. Τον είχα ζήσει από κοντά, γιατί στο δάσος ήταν ο μάγειρας του Συνεταιρισμού και σε αυτόν με άφηνε ο πατέρας μου, να με προσέχει. Κάποιος πρόγονος ήταν σαράτσης δηλ. σελοποιός ή σαγματοποιός. Η λέξη είναι τουρκική sarac. Οι σαράτσηδες κατασκεύαζαν ή επισκεύαζαν κάρα. Το επάγγελμά τους ήταν τόσο σπουδαίο, τόσο που, στην επιστράτευση του 1822 η Προσωρινή Κυβέρνηση εξαίρεσε:" ψωμοπωλεία, κρεατοπωλεία, σαράτσικα, δουφετζίδικα(οπλοπωλεία), μπακάλικα και τσαρουχάδικα".
Ανανίας: Όπως μου είχε δηλώσει ο ίδιος: " "Ανανίας" ήταν κάποιος καλόγερος και από εκεί κάποιος συγχωριανός μου έδωσε το παρατσούκλι".
Ζημιάρω: Ένα παρατσούκλι που είχα ακούσει από τον πατέρα μου και μου είχε πει ότι έλεγαν οι χωριανοί παλιά κάποια γυναίκα που έκανε συνέχεια ζημιές.
Αν τα παραπάνω παρατσούκλια έχουν σχέση με την εμφάνιση, το επάγγελμα, τον τρόπο ζωής τα: "Φέζος" και "Αράχωβας" προέρχονται από τα τραγούδια που χόρευαν οι φέροντες τα παρατσούκλια και δείχνουν τι μπορεί να κάνει η ...φαντασία του ανθρώπου!
Ο παππούς μου, Ζουμπούλης Κωνσταντίνος, χόρευε συχνά πυκνά το δημοτικό τραγούδι: "Δε σ΄άρεσαν τα Γιάννενα Φέζο Ντερβέναγα...", από όπου οι Γρεβεντάτες του κόλλησαν το παρατσούκλι Φέζος.
Ο φίλος μου, ο Θωμάς Στραπέλης, που ακόμα με λέει "Γιαννάκη", κι ας έχω περάσει τα πενήντα πέντε, χορεύει και μάλιστα πολύ ωραία το ρουμελιώτικο δημοτικό: " Κατακαημένη Αράχωβα..." από όπου πήρε και το: "Αράχωβας".
Συνεχίζεται και περιμένω ... βοήθεια!
Θα συνεχίσω με κάποια παρατσούκλια, που μου είχαν κάνει εντύπωση, αλλά δεν μπορούσα να εξηγήσω.
Μπίμπασης: Πάνω από το Τουριστικό Περίπτερο, παλιά, λειτουργούσε ένα παντοπωλείο, ιδιοκτήτης του οποίου ήταν ο Χρήστος Κοτρώνης. Ήταν πάντα πολύ σοβαρός, αγέλαστος με ένα ...αυστηρό παρουσιαστικό, που θύμιζε στρατιωτικό. Μπίμπασης, Μπίμπας από τούρκικο binbasi, χιλίαρχος, ταγματάρχης.
Σαράτσιος: ¨Ετσι φώναζαν οι χωριανοί τον μπαρμπα-Τάκη Παυλίδη, έναν υπέροχο συγχωριανό, με φοβερό χιούμορ και ταχύτητα στις προσθέσεις πιο μεγάλη από κομπιουτεράκι. Τον είχα ζήσει από κοντά, γιατί στο δάσος ήταν ο μάγειρας του Συνεταιρισμού και σε αυτόν με άφηνε ο πατέρας μου, να με προσέχει. Κάποιος πρόγονος ήταν σαράτσης δηλ. σελοποιός ή σαγματοποιός. Η λέξη είναι τουρκική sarac. Οι σαράτσηδες κατασκεύαζαν ή επισκεύαζαν κάρα. Το επάγγελμά τους ήταν τόσο σπουδαίο, τόσο που, στην επιστράτευση του 1822 η Προσωρινή Κυβέρνηση εξαίρεσε:" ψωμοπωλεία, κρεατοπωλεία, σαράτσικα, δουφετζίδικα(οπλοπωλεία), μπακάλικα και τσαρουχάδικα".
Ανανίας: Όπως μου είχε δηλώσει ο ίδιος: " "Ανανίας" ήταν κάποιος καλόγερος και από εκεί κάποιος συγχωριανός μου έδωσε το παρατσούκλι".
Ζημιάρω: Ένα παρατσούκλι που είχα ακούσει από τον πατέρα μου και μου είχε πει ότι έλεγαν οι χωριανοί παλιά κάποια γυναίκα που έκανε συνέχεια ζημιές.
Αν τα παραπάνω παρατσούκλια έχουν σχέση με την εμφάνιση, το επάγγελμα, τον τρόπο ζωής τα: "Φέζος" και "Αράχωβας" προέρχονται από τα τραγούδια που χόρευαν οι φέροντες τα παρατσούκλια και δείχνουν τι μπορεί να κάνει η ...φαντασία του ανθρώπου!
Ο παππούς μου, Ζουμπούλης Κωνσταντίνος, χόρευε συχνά πυκνά το δημοτικό τραγούδι: "Δε σ΄άρεσαν τα Γιάννενα Φέζο Ντερβέναγα...", από όπου οι Γρεβεντάτες του κόλλησαν το παρατσούκλι Φέζος.
Ο φίλος μου, ο Θωμάς Στραπέλης, που ακόμα με λέει "Γιαννάκη", κι ας έχω περάσει τα πενήντα πέντε, χορεύει και μάλιστα πολύ ωραία το ρουμελιώτικο δημοτικό: " Κατακαημένη Αράχωβα..." από όπου πήρε και το: "Αράχωβας".
Συνεχίζεται και περιμένω ... βοήθεια!
