Δεκαετία του 1930. Οι Γρεβεντάτες χορεύουν
στο "Τριφύλλι".
Τον χορό σέρνει η μάνα μου, Νίτσα Δερμάνη.
(Φωτογραφικό αρχείο Πολιτ. Συνδ. Ζαγορισίων)
Η
ίδρυση της Μονής Βοτσάς
Ένα
γεγονός ενώ φαίνεται αντιφατικό και παράδοξο «υποχρεώνει» πολλές φορές την
πλειοψηφία του λαού μας, να το αποδεχτεί σαν ιστορικό. Φυσικά και δεν θα το
πολυψάξει. Θα το αποδεχτεί apriori.
Τέτοιες ιστοριούλες είναι πάμπολλες.
Ευτυχώς που έχουν τόσες και τέτοιες χοντροκοπιές που δεν είναι και πολύ
δύσκολο να τις αντικρούσεις. Προσωπικά για αυτό βοηθιέμαι, γιατί ο
πρωταγωνιστής τους σε δύο απ΄ αυτές (κοντινές) έχει παρελθόν. Εκτός από ανασφαλής είναι και ύπουλος. Παρακάτω θα δείτε ...
Και
τώρα στο θέμα μας. Πολλές φορές οι τοπικές παραδόσεις ντε και καλά θέλουν να
αναγάγουν π.χ. την ίδρυση μοναστηριών σε δωρητές «ευσεβεστάτους βασιλείς και
αυτοκράτορες». Η φαντασία τους φτάνει μέχρι να τους πιστώνουν έργα, που ούτε
καν είχαν προγραμματίσει. Τα μεν κουσούρια τους τα λειαίνουν. Τα εγκλήματά τους
όμως τα αποσιωπούν, έτσι ξερά όπως σας τα λέω.
Συνέβηκε
και τούτο, ο ίδιος ο αυτοκράτορας ο Κων/νος
Δ΄ Πωγωνάτος να ιδρύσει σε σύντομο χρονικό διάστημα δύο μοναστήρια αυτό της
Μολυβδοσκεπάστου και εκείνο της Βοτσάς. Η ιστορία «αρνείται»
κατηγορηματικά να δεχτεί κάτι τέτοιο. Βέβαια ο αείμνηστος Επίσκοπος Περιστεράς
συγχωριανός μας Ευστάθιος Σκάρπας
αυτά που πιστεύει θα τα γράψει: «Ο Πωγωνάτος πήγε στη Σικελία το 668 για να
καταστείλει την εξέγερση των δολοφόνων του πατέρα του Κώνσταντος Β΄ οι οποίοι
είχαν ανακηρύξει αυτοκράτορα τον Μιξίδιον. Ο χρόνος διεκπεραιώσεως του
Πωγωνάτου εις την Ήπειρον εκ της Ιταλίας είναι μεταξύ 669-670, έτος κτίσεως της
μονής». Βέβαια σα γεγονός, σύγχρονοι ιστορικοί, αυτή την επιχείρηση την
αναφέρουν «… χτύπησε τους στασιαστές της Σικελίας», «… έπλευσε κατά της
Σικελίας». Άλλοι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι τέτοια επιχείρηση δεν έγινε. Αν
έγινε προτιμότερο για τον ίδιο θα ήταν να την οργανώσει μέσω θαλάσσης˙
να κάνει την απόβαση στη Σικελία με πλοία. Δεν είχε λόγους επομένως να βρεθεί
τόσο μακριά λοξοδρομώντας. Αυτό δε στέκει με τίποτα. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι,
που αυτό το παράδοξο, ιστορικά πρέπει η λογική να το παραμερίσει.
Ο
Πωγωνάτος ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο το 668 σε εμπόλεμη περίοδο. Οι
Άραβες είχαν καταστρέψει με τις επιδρομές τους τη Μικρασία και το 668 έφτασαν
ως τη Χαλκηδόνα και άρχισαν νέες επιθέσεις εναντίον της Δύσης. Μια κατάσταση
που ήταν πάρα πολύ κρίσιμη και καθοριστική για το Βυζάντιο.
Ο
Κων/νος δεν ήταν μόνος του είχε και άλλα δύο αδέρφια, τον Τιβέριο και τον Ηράκλειο.
Οι παραπάνω είχαν συμπάθειες στο στρατό και για τα μάτια του κόσμου τους
τιτλοφόρησε συμβασιλείς. Δεν επέτρεψε όμως να γίνει επίσημη τελετή στέψης, αν
και κάτι τέτοιο το προέβλεπε το θρησκεοεθιμικό δίκαιο. Για το λόγο αυτό, ο
στρατός του Ανατολικού Θέματος (της Μικρασίας) στασίασε. Και ο λαός φώναζε,
«εις τριάδαν πιστεύομεν και τους τρεις στέψομεν». Αυτό ήταν και το κυρίαρχο σύνθημά
του. Αυτός ο «καλός άνθρωπος» αναδιπλώθηκε και διέταξε να κανονιστεί (τάχα) το
τελετουργικό της στέψης. Μόλις πήγαν στη διάσκεψη οι αρχηγοί του στρατού, τους
κρέμασε αμέσως. Την ίδια μέρα πρόσταξε και έκοψαν τις μύτες των αδερφών του.
Τους εξόρισε και τους έβγαλε με αυτόν τον τρόπο απ’ τη μέση. Πάει σόϊ το
βασίλειο˙ μα και ο πατέρας του
για τους ίδιους λόγους δολοφόνησε τον αδερφό του Θεοδόσιο.
Ας
μη γελιόμαστε, τέτοιοι χαρακτήρες δε ρισκάρουν να ξεβολευτούν απ’ τον θρόνο, να
γυρίσουν απ’ τη Σικελία να χαζεύουν στην Ήπειρο και να χτίζουν μοναστήρια. Για
τον πολυδιαφημισμένο αυτοκράτορα ταιριάζει τούτο: «Εν ταις πράξεσιν» είναι
καταριθμημένος (υπολογισμένος) στους ανασφαλείς – ύπουλους – ...
Στο
Μολυβδοσκέπαστο είχε λέει και τη γυναίκα του Αναστασία. Μάλωσε λέει τους
ψαλτάδες του υπάρχοντος εκεί ναού γιατί δεν έψελναν καλά. Μετά απ’ αυτά το
πρόσωπό του «εγένετο μέλαν, ως του Αιθίοπος (μαύρισε)»,
μετάνιωσε και ζήτησε τη θεϊκή συγνώμη! Και στη Βοτσά πάλι αυτή ζήτησε με δάκρυα
στα μάτια, για την αλαζονική συμπεριφορά του λόγω των επιτυχιών που είχε
πραγματοποιήσει στα διάφορα μέτωπα …..
ΕΛΕΟΣ!
Όταν μετάνιωνε έχτιζε μοναστήρια! Και όμως η ιστορία παραμένει «εκδικητική»
και κρυμμένη πίσω απ’ τις παραδόσεις,
χωρίς και η ίδια να το θέλει.
Ευχαριστώ
για τη φιλοξενία
Γιώργος
Δερμάνης
