Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις, από το Γρεβενίτι

                                                                                                            Του  Γιάννη Σιούλα

Σε κάθε χωριό χρησιμοποιούνται λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις, οι οποίες όμως δεν καταγράφονται και δυστυχώς χάνονται. Κάποιες από αυτές θα καταγράψω πιο κάτω και είμαι βέβαιος  πως θα ακολουθήσουν και άλλοι.

     ·  «Χιού  μπάντι ντι φιτσιόρλι»: Είμαι καταγής από παιδιά. Την έκφραση αυτή χρησιμοποιούσε μια συγχωριανή μας, θέλοντας να πει ότι δεν έχει καλά παιδιά.

            Προς αποφυγή παρεξηγήσεων  ούτε το όνομα της συγχωριανής θυμάμαι ούτε τους          απογόνους της και μάλλον δεν ζει κανένας.

 ·    «Τι έχει το βρακί του Παΐση;» Την έκφραση την έχω ακούσει από τον πατέρα μου και μπορεί να είναι από τις υπερβολές που συχνά ακούγονται στα χωριά.

Η Παΐσω πήγε τη λειτουργιά στην εκκλησία τυλιγμένη στο βρακί του Παΐση, που μάλλον το είχε κάνει πετσέτα(!) (το άκρον άωτον της ανακύκλωσης). Βλέποντάς το ο παππάς λέει της Παΐσως: «Στο βρακί τύλιξες τη λειτουργιά;» και η Παΐσω απάντησε με φυσικότητα: «Τι έχει το βρακί του Παΐση;»

Την έκφραση  χρησιμοποιούμε όταν κάτι αφύσικο ο άλλος το βλέπει φυσιολογικό.

Όταν ο πατέρας-μου έλεγε αυτή την ιστορία, τελείωνε ως εξής: «Ο κόσμος τότε ήταν πολύ αγαθός!» (το αγαθός με τη σημασία του αθώος).

Η λέξη «αγαθός»  είναι χαρακτηριστική περίπτωση σημασιολογικής εξέλιξης από εύσημη σε κακόσημη. Αρχική σημασία της λέξης «αγαθός» ήταν καλός, αθώος. Στη συνέχεια όμως έφτασε να σημαίνει: αφελής, εύπιστος, κουτός.

·         «Σκουροβυσσινή», «Τα πράγματα είναι σκουροβυσσινή»: Την πετυχημένη έκφραση χρησιμοποιούσε ο μακαρίτης ο μπαρμπα-Κώστας  ο Ρούτσης, όταν ήθελε να πει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα. Ίσως έβαζε και το βυσσινί μαζί με το σκούρο για να πει ότι είναι μεν δύσκολα τα πράγματα, αλλά υπάρχει και ελπίδα.

Τα πράγματα στις μέρες μας  είναι σκούρα ή σκουροβυσσινί;