 |
| Γρεβενίτι, Μεσοχώρι (Λα Γκόντρου) Ο πλάτανος είναι εκεί και μετράει την ηλικία του χωριού! ΄Αντεξε τόσα! Τώρα; Χαιρέτα μου τον πλάτανο! |
Φανταστείτε το χωριό σας χωρίς τον πλάτανο στην πλατεία, κάτω από τη σκιά του οποίου περνάτε τις καλοκαιρινές μέρες ή το παραλίμνιο της πόλης χωρίς τα πλατάνια.
|
Τα αιωνόβια αυτά δέντρα, για την Ελλάδα, δεν έχουν μόνο περιβαλλοντική και αισθητική αξία, έχουν επίσης κοινωνική και οικονομική. Και δυστυχώς, η πιθανότητα να μην υπάρχουν αύριο Παρασκευή, κάθε άλλο παρά σενάριο επιστημονικής φαντασίας είναι. Όπως εξαφανίστηκαν από διάφορες ασθένειες οι φτελιές και τα κυπαρίσσια, έτσι μπορούν να χαθούν και τα πλατάνια εξαιτίας της ασθένειας του μεταχρωματικού έλκους. Ήδη τα πλατάνια του ποταμού Καλαμά έχουν νεκρωθεί.
Για τη μεγάλη αυτή απειλή της ασθένειας αλλά και για τα προληπτικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν, έγινε εκτενής ενημέρωση και συζήτηση κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο ξενοδοχείο Du Lac που διοργάνωσαν χτες το πρωί η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Δυτικής Μακεδονίας-Ηπείρου και το Παράρτημα Ηπείρου-Νήσων του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ).
Για πρώτη φορά, ο μύκητας Ceratocystis platani, που προκαλεί την ασθένεια, εντοπίστηκε στην Ελλάδα το 2003, και συγκεκριμένα στη Μεσσηνία. Μέσα σε λίγα χρόνια χιλιάδες πλατάνια στην Πελοπόννησο νεκρώθηκαν. Στην Ήπειρο η ασθένεια έκανε την εμφάνισή της το 2010.
«Έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Ιδιαίτερα στον ποταμό Καλαμά έχουμε χιλιάδες νεκρά δέντρα. Η ασθένεια τα σκοτώνει. Μόλις το δέντρο προσβληθεί, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα» τόνισε χτες ο Παναγιώτης Τσόπελας, δασολόγος-φυτοπαθολόγος στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ «Δήμητρα», ο οποίος παρομοίασε το μεταχρωματικό έλκος στα πλατάνια με το AIDS στους ανθρώπους. Εάν ένας πλάτανος, ανεξάρτητα από το μέγεθος και την ηλικία του, προσβληθεί από το μύκητα είναι καταδικασμένος, καθώς δεν υπάρχει θεραπεία και μέσα σε δύο χρόνια ξεραίνεται. Γι’ αυτό και ο κ. Τσόπελας έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην πρόληψη. Ο πιο συχνός τρόπος διάδοσης της ασθένειας είναι με μολυσμένα εργαλεία (αλυσοπρίονα κ.λπ.) και με μηχανήματα εκσκαφής που χρησιμοποιούνται σε ποτάμια ή δρόμους με προσβεβλημένα. Εικάζεται δε ότι ο καταστροφικός μύκητας μεταφέρθηκε από την Πελοπόννησο στην Ήπειρο με κάποιο μηχάνημα εκσκαφής που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της Εγνατίας οδού ή για κάποιο άλλο έργο. Πώς έφτασε ο μύκητας στην Ελλάδα; «Ο μύκητας μας ήρθε από την Αμερική μέσω της Ιταλίας. Βλέπετε, δεν μας αρέσουν τα δικά μας πλατάνια, φέρνουμε πλατάνια από την Ιταλία» είπε χαρακτηριστικά. Επί της ουσίας, υπεύθυνο για τη διάδοση ασθενειών όπως του μεταχρωματικού έλκους είναι το διεθνές εμπόριο, με την όλο και πιο γρήγορη ανταλλαγή φυτευτικού υλικού που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας στα δέντρα.
Σε επαγρύπνηση για την Ήπειρο
Οι ανησυχίες των επιστημόνων για τις συνέπειες της ασθένειας στην Ήπειρο είναι μεγάλες, δεδομένων των πιο εκτεταμένων φυσικών οικοσυστημάτων πλατάνου σε σχέση με την Πελοπόννησο. Όπως ειπώθηκε χτες, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, τα νεκρά πλατάνια στην περιοχή μας σε λίγα χρόνια θα είναι εκατοντάδες χιλιάδες. Και λέγοντας δραστικά μέτρα εννοούν προληπτικά και προστατευτικά για τον περιορισμό της διασποράς της ασθένειας.
Στην εκδήλωση, υπάλληλοι του Δασαρχείου Ιωαννίνων (Ρήγας Τσιακίρης, Γιώργος Λεοντάρης, Σπυριδούλα Ζώη, Σταυρούλα Σέλη και Φωτεινή Κούτλα έκαναν μια σύντομη παρουσίαση για την ασθένεια στην περιοχή της αρμοδιότητάς του. Ο συναγερμός για την υπηρεσία αυτή χτύπησε το 2010 όταν η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους εντοπίστηκε σε δέντρα στην Τύρια, δίπλα στο ομώνυμο ποτάμι. Η διαπίστωση του Δασαρχείου είναι ότι η ασθένεια εξαπλώνεται ραγδαία σε καινούριες περιοχές ως τα σύνορα με την Αλβανία κυρίως από ανθρωπογενή αίτια. Στις ανθρώπινες δραστηριότητες που σχετίζονται με τη διασπορά του θανατηφόρου μύκητα, συγκαταλέγονται οι χωματουργικές εργασίες με σκαπτικά μηχανήματα, τα παρόδια κλαδέματα, οι εργασίες σχετικά με τη διοργάνωση εκδηλώσεων κ.λπ. Το Δασαρχείο Ιωαννίνων επεσήμανε όχι μόνο την ανάγκη ενημέρωσης του κοινού και των φορέων αλλά και χρηματοδότησης του δύσκολου και απαιτητικού έργου περιορισμού της ραγδαίας εξάπλωσης της ασθένειας. Αλλιώς, όπως αναφέρθηκε, η περιβαλλοντική και οικονομική ζημία από τη νέκρωση των εκτεταμένων πλατανοδασών της περιοχής αλλά και των μνημειακών δέντρων της Ηπείρου θα είναι σε λίγα χρόνια ανυπολόγιστη.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε η γενική γραμματέας Βίκυ Ευταξά, η οποία, μιλώντας και με την ιδιότητα της αρχιτέκτονα, ανέφερε ότι τα πλατάνια για τους αρχιτέκτονες «θεωρούνται δομικό πράσινο καθώς η ζωή εξελίσσεται γύρω τους και κουβαλούν ένα κομμάτι από το genius loci (πνεύμα του τόπου) της περιοχής όπου φύονται».Η κ. Ευταξά ζήτησε επαγρύπνηση και προανήγγειλε την πρωτοβουλία να αναλάβει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση μέσω των δασικών της υπηρεσιών την ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων στην «αναχαίτιση» της ασθένειας είτε πρόκειται για ΟΤΕ, ΔΕΗ κ.λπ. είτε για εργοληπτικές επιχειρήσεις που εκτελούν έργα σε οικοσυστήματα πλατάνων. Τέλος, ο πρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Σπύρος Μπαλαμπέκος δήλωσε ότι το ΓΕΩΤΕΕ θα συνεχίσει να κάνει στοχευμένες παρεμβάσεις, παρόλο που, όπως είπε, πολλοί δεν το λαμβάνουν υπόψη.
[Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από την εφημερίδα των Ιωαννίνων "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ" και ευχαριστούμε την συγχωριανή μας Κούλα Χασιώτη που το έστειλε.]
