ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
Γρεβενίτι ... χιονισμένο
- ανεμοσιούρι: Τη λέξη δεν την βρήκα σε κανένα από τα νεότερα Λεξικά. Ανέλπιστα, τη βρήκα στο Εγκυκλοπαιδικόν κ΄ Γλωσσικόν Λεξικόν ΠΑΠΥΡΟΣ, ΕΚΔ. 1962 με την ερμηνεία: ανεμοσιούρι το (δημοτ.) ο υπό των ισχυρών ανέμων σχηματιζόμενος σωρός χιόνων κατά τας χιονοθυέλλας.
- λαρώνω: Στο χωριό χρησιμοποιούμε την προστακτική "Λάρωσε", όταν θέλουμε να προτρέψουμε κάποιον να ηρεμήσει. Ρήμα "λαρώνω" δεν βρήκα σε όσα Λεξικά έψαξα. Έτσι πήγα στο ...κοντινό "γλαρώνω" ρήμα αμετάβατο που έχει και τη σημασία: γίνεται το βλέμμα μου απλανές, κοιτάζω χωρίς νεύρο. Ετυμολογία: γλαρώνω<γλαρός, αβέβαιου ετύμου, πιθανόν <βλααρός < μεταγενέστερο βλαδαρός, "αδύναμος, νωθρός, μαλακός". Στο Αντιλεξικό του Βοσταντζόγλου βρήκα το "λάρωμα" < γλάρωμα, στο κεφάλαιο "ύπνος".
- οβορός: Στο Γρεβενίτι είναι η μεγάλη αυλόπορτα. Δάνειο από σλαβικό obor, ''στάβλος". Συχνή και η παραλλαγή βορός, διότι το αρχικό "ο" θεωρήθηκε άρθρο. Ο οβορός δείχνει τον νοικοκύρη, όπως στον Φωτεινό του Βαλαωρίτη: "πλατύς, καθάριος οβορός, ζωσμένος διπλολίθι". Και όπως λέει η παροιμία , ¨στον οβορό κοντά σκυλί και στο κελάρι σου κλειδί", χρειάζονται δηλαδή και προφυλάξεις. Ο Κρυστάλλης χρησιμοποιεί τη λέξη με την έννοια του περίφρακτου τόπου για ζώα. Στον "Τσέλιγκα" συναντούμε τον διάσημο για την εποχή του στίχο: "Να ΄χω από πάλιουραν βορό και στρούγκα από ροδάμι".
οργιά ή οργυιά, όπως προτείνει ο Μπαμπινιώτης στο Λεξικό του. 1. μονάδα μήκους ίση με την απόσταση των χεριών τεντωμένων στα πλάγια 2. ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΡΟΣ: αγγλική μονάδα μήκους ίση με δύο γιάρδες, δηλ. 1,83μέτρα (χρησιμοποιείται κυρίως για τη μέτρηση του βάθους της θάλασσας). ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: αρχαίο όργυια, πιθανόν <ορογυία ( με συγκοπή)< ρήμα ορέγω "απλώνω, εκτείνω, επιθυμώ".
Οβορός Χρήστου Τσιουκάκη στην Κρίζια
Στο χωριό όταν ήταν δύσκολο να έχουν μέτρο να μετρήσουν, χρησιμοποιούσαν την οργιά. Πρόσφατα είδα γραμμένο σε έναν τοίχο το σύνθημα: "Δύο οργιές σκοινί για κάθε ρατσιστή".
- σοφολίκι: Λέξη του Γρεβενιτίου, που μάλλον δεν υπάρχει πουθενά αλλού! "Σοφολίκι" είναι ο χώρος, τα παγκάκια, γύρω από τον πλάτανο στο Χάνι. Εκεί κάθονταν οι γέροντες, οι σοφοί του χωριού, και συζητούσαν. Η λέξη πλέον δεν χρησιμοποιείται, αν και τα παγκάκια γύρω από τον πλάτανο υπάρχουν...
