Greveniti.blogspot.gr - Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΓΡΕΒΕΝΙΤΙΟΥ

Τρίτη 23 Αυγούστου 2016

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός δίδαξε στο Γρεβενίτι!

Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779)

Το 1764 χτίστηκε ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Μαζί με εκείνον του Αγίου Δημητρίου (από το 1668) είναι τόποι και χώροι λατρείας των  Γρεβεντάτων. Τουλάχιστον μέχρι το 1913 το χωριό μας είχε δύο ενορίες. Και όμως δεν ήταν αρκετά όλα αυτά για να σφυρηλατίσουν και να κρατήσουν τον εθνισμό, όχι μόνο των κατοίκων του Γρεβενιτίου, αλλά ολόκληρης της Ηπείρου. Να προσθέσουμε σε αυτά τα κηρύγματα, του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρίας. Το θρησκευτικό συναίσθημα είχε αμβλυνθεί και ο εξισλαμισμός του πληθυσμού έγινε επιδημικός για την ευρύτερη περιοχή.
Ο ιστορικός Παν. Αραβαντινός θα γράψει: “ Ο χείμαρρος της εξωμόσεως απειλεί να κατακλύσει ολόκληρον την Ήπειρον”.
Αυτόν ακριβώς τον χείμαρρο σταμάτησε σε μεγάλο βαθμό, ο έχων καταρτισμό, απ' την μόρφωση που έλαβε στην Αθωνιάδα Ακαδημία στο Άγιο 'Ορος, ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Αυτός ο σημαντικός εθναπόστολος μας τίμησε με την παρουσία του αλλά κυρίως με τα κηρύγματα του.
Στην τοποθεσία “Σταυρός” στον Μπασαρά (Λα Κρούτσεα) στην βόρεια είσοδο του χωριού μας, από παλιά υπήρχε ένας μεγάλος κέδρινος σταυρός. Στο σημείο αυτό βρίσκεται μια μεγάλη πέτρα. Σε αυτή σύμφωνα με την τοπική παράδοση ανέβηκε για να μιλήσει στους κατοίκους του χωριού. Πριν κάμποσα χρόνια οι χωριανοί μας ξανάστησαν στο ίδιο μέρος ένα μεγάλο ξύλινο σταυρό.
Υπάρχουν παραδόσεις, που βάσιμα μπορείς να τις καταγράψεις σαν ιστορικά γεγονότα. Αρκεί να τις βάλεις σε κάποια τάξη.
Ο ιδιότυπος αυτός λαϊκός διαφωτιστής των σκλαβωμένων ελλαδικών πληθυσμών, ο οποίος φόρεσε το ιερομοναχικό σχήμα καταγόταν από το Μέγα Δέντρο της Αιτωλίας. Κήρυξε τον θρησκευτικό ορθόδοξο λόγο. Έχτισε σχολεία, λειτούργησε εκκλησίες. Η συμβολή του στην σταθεροποίηση και ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης των ραγιάδων ήταν τεράστια.
Για την διέλευση του και τα κηρύγματα του στα Ζαγοροχώρια ασχολήθηκε με μεγάλη επιμέλεια ο Κώστας Λαζαρίδης, δάσκαλος από το Κουκούλι. Έτσι το 1976 στο βιβλίο του “ΤΟ ΖΑΓΟΡΙ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ” γράφει:
“Η παράδοση μας πληροφορεί πως σταμάτησε στην περιοχή που λέγεται Γρεβένια (προφανώς εννοεί την Γρεβενέσια). Εκεί συγκέντρωσε πολύ κόσμο. Ανέβηκε σε μια μεγάλη πέτρα που λέγεται Τουρόσια. Τόνισε δε τα εξής: ¨Καλότυχα βουνά, ψυχές που θα γλυτώσετε” και συνέχισε “να κλάψετε τ' αδέρφια σας που βρίσκονται στους κάμπους”.
Ο Κώστας Λαζαρίδης συνεχίζει: “Υπάρχει και άλλη μια παράδοση στο Γρεβενίτι που μας πληροφορεί ότι πέρασε ένας καλόγερος από το χωριό και μίλησε στον πλάτανο της εκκλησίας του χωριού, χωρίς να το ξέρουν ότι επρόκειτο για τον Άγιο Κοσμά.”
Στην δεκαετία του 1960,  η Γλυκερία Νασιώκα γύρω στα 80, αδερφή του Βασιλάκη Σαχίνη και της γιαγιάς μου της Λεμονιάς, μια γυναίκα με μεγάλη θυμοσοφία μάς διηγόταν ότι “πέρασε από το χωριό μας ένας αδύνατος ξερακιανός καλόγερος και μίλησε στο Μεσοχώρι. Αυτά τα έλεγε η πεθερά μου από διηγήσεις της γιαγιάς της.” Αν βάλουμε τα μαθηματικά δεδομένου ότι δίδαξε την περίοδο 1767-1777, η συμμετρία των αριθμών, που χρονολογούν τα γεγονότα, αποδεικνύουν τα παραπάνω. Και φυσικά η γιαγιά της πεθεράς της τα έμαθε από την γιαγιά της....
Από τα γεγονότα φαίνεται πως έγιναν τρεις ομιλίες στην Τουρόσια,  στο Μεσοχώρι και στο Σταυρό. Το ζητούμενο είναι αν έγιναν σε ένα ή δύο περάσματα του. Το πιο πιθανόν σε δύο. Τα βλαχόφωνα χωριά για λόγους δικούς του, τα πρόσεξε περισσότερο. Τούτο καταγράφεται και από τους ιστορικούς και βιογράφους του. Στην Βωβούσα πχ πήγε και δίδαξε δύο φορές.
Οι χωριανοί μας τον τιμούν ιδιαίτερα στις 24 Αυγούστου.

Λιτανεία στο εκκλησάκι του  Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, στο Γρεβενίτι
                                                                            
Ευχαριστώ για την φιλοξενία,

                                                                                               Γιώργος Δερμάνης