Ο Λέανδρος Βρανούσης, μαχητής του Ε.Λ.Α.Σ. όταν ξεφορτώνεται το όπλο, αρπάζει τη πένα. «Σπάζει» τη γερμανική λογοκρισία που γίνεται και στα «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ γράμματα». Παραβολικά παρουσίασε τη σκλαβωμένη πατρίδα μας, να καταριέται τα ανάξια τέκνα της, τους συνεργάτες των κατακτητών, δείτε το.
ΟΙ ΞΥΛΟΚΟΠΟΙ ΚΙ Η ΒΑΛΑΝΙΔΙΑ
Σκίζαν ξυλάδες τη γριά βαλανιδιά
με σφήνες απ’ τον ίδιο τον κορμό της
κι είπεν η δόλια τον πικρό καημό της:
«Δε με πικραίνει τόσο την καρδιά
τ’ άγριο τσεκούρι που με ξάπλωσε κομμένη
μα τα δικά μου τα κλαδιά,
-είπεν η γριά βαλανιδιά-
οι σφήνες, τα δικά μου παιδιά,
έχουν τη δόλια μου καρδιά φαρμακωμένη».
Όπως θα δείτε και παρακάτω είχαμε και στο Γρεβενίτι σφήνες.
«Πάνω από 15.000 πάνοπλοι Γερμανοί βγαίνουν απ’ το Μέτσοβο, τα Γιάννενα και την Κόνιτσα, για να κυνηγήσουν το Σύνταγμα μας. Και η δύναμη μας δεν έφτανε τους χίλιους άντρες. Στα Γιάννινα, όσοι είχαν λόγους να χαρούν πανηγύριζαν το θάνατο μας… κι ο σιδερένιος κλοιός τους μας έσφιγγε όλο και πιο πολύ»
Ιούλιος-Αύγουστος του 1944 και διαβάζουμε στα αρχεία του Κ.Κ.Ε.:
«Ο εχθρός είχε 700 νεκρούς και τραυματίες. Οι απώλειες του Ε.Λ.Α.Σ. ανήλθαν σε 200 νεκρούς τραυματίες και αγνοούμενους. Οι χιτλερικοί εκτέλεσαν 161 κατοίκους, πυρπόλησαν 4.449 σπίτια, 53 σχολεία, 25 Εκκλησίες, 5484 καλύβια και αχυρώνες. Συνέλαβαν ομήρους 427 άνδρες και γυναίκες κ.α.».
Εκκαθαριστικές λοιπόν οι επιχειρήσεις της Πίνδου...
Η Γερμανική διοίκηση: «Όλοι οι οπλισμένοι άνδρες να εκτελούνται επί τόπου. Χωριά στα οποία έχουν απαντηθεί ένοπλοι αντάρτες να καταστρέφονται. Οι μονάδες να λάβουν οποιαδήποτε μέτρα, χωρίς περιορισμούς, ούτε προς τις γυναίκες, ούτε προς τα παιδιά».
Ο Χρήστος Δημ. Ρογκότης στο βιβλίο του “Το ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ στην Αντίσταση”, σελίδα 214.
«Στις 3 προς 4 Ιουλίου 1944 από το Μέτσοβο εφορμούν προς τον Όρλιακα (Βουνό Ν.Δ. των Γρεβενών). Το Γρεβενίτι και γενικά το Ανατολικό Ζαγόρι έχει πάλι την τιμητική του. Δύο βαριά τάγματα των Γερμανών εφορμούν απ’ τη Μπαλντούμα, βαδίζοντας παράλληλα. Είναι μία δύναμη 15.000 ανδρών, σφίγγει σε σιδερένιο κλοιό ολόκληρη την περιοχή που προαναφέραμε. Δυστυχώς δεν έχουμε λεπτομέρειες των συγκρούσεων αυτών, χάθηκαν τα αρχεία του 85ου Συντάγματος του Ε.Λ.Α.Σ. …».
Η κωδική ονομασία της επιχείρησης ήταν STEINADLER που σημαίνει “Χρυσός Αετός”. Την ανέλαβε ο ανώτατος αξιωματικός του γερμανικού Στρατού, Χούμπερτ Λαντς.
Στην αποφράδα ημέρα της 4ης Επιδρομής, 24 Αυγούστου του 1944, τα χαρακτηριστικά της δολοφονίας των 7 κατοίκων του Αγίου Δημητρίου διαφέρουν των προηγούμενων. Γίνονται στον ίδιο χώρο. Επιχείρησα να αναλύσω αυτή την εξέλιξη των γεγονότων. Γιατί τάχατες* οι Γερμανοί απέφυγαν να εισβάλουν στην καρδιά του Γρεβενιτίου για μαζικές δολοφονίες; Ένα-ένα λοιπόν.
Χρήστος Δημ. Ρογκότης: «24 Αυγούστου 1944 ανηφορίζει αργά-αργά ακολουθώντας τον παλιό πεζόδρομο απ’ τα «κανάλια» προς τον Άγιο Δημήτριο… Η γερμανική φάλαγγα έχει ήδη φτάσει στον «Τορό» Πάτημα του Αγίου Δημητρίου. Το μικρό αντάρτικο τμήμα που ενεδρεύει έχοντας καταλάβει θέσεις από τη «Ρέτσια» ως τον Άγιο Δημήτριο (σ.σ προφανώς εννοεί στο σημερινό ασφαλτόδρομο απ’ το Μνημείο μέχρι το μισογκρεμισμένο εικονοστάσιο). Ψύχραιμα περιμένει. Δεν έχει δύναμη παραπάνω από μία διμοιρία… Ενώ η εμπροσθοφυλακή έχει φθάσει στη θέση που αναφέραμε, δέχεται πυκνά και εύστοχα πυρά. Η συμπλοκή γενικεύεται. Δυστυχώς δεν έχουμε λεπτομέρειες αυτής της μάχης. Δεν υπήρξαμε αυτόπτες μάρτυρες… ούτε βρήκαμε άλλους… ήταν αιματηρή. Μεταξύ των νεκρών Γερμανών υπήρξε και ανώτερος αξιωματικός». «Υπήρξε κοντοχωριανός απ’ το Δεμάτι ο οποίος βιαίως είχε χρησιμοποιηθεί απ’ τους Γερμανούς ως οδηγός». Εδώ είναι ένα ανεξήγητο˙ ο Χρήστος και όλοι εμείς ενώ γνωρίζουμε το γεγονός που θα ιστορίσω και θα το προχωρήσω παρακάτω δε γνωρίζουμε την πηγή του ή παραπάνω λεπτομέρειες.
Ήταν 19 χρονών κοριτσάκι τότε η 97χρονη γυναίκα ηρωϊκού Αξιωματικού του Ε.Λ.Α.Σ., χήρα εδώ και κάπου 50 χρόνια.
- Καθόλου βιαίως δε χρησιμοποιήθηκε… Ήταν πιστοποιημένος συνεργάτης των Γερμανών.
Αυτή είναι η «σφήνα» της βαλανιδιάς και με προϋπηρεσία το «κάρφωμα» της Ε.τ.Α. (Επιμελητείας του Αντάρτη). Το πατρικό μου σπίτι δηλαδή, το οποίο πυρπολήθηκε την 23/10/1943. Την κοιτάζω.
-Ποιος;
-Και με στολή ο .........
-Ναι τον θυμάμαι. Ναι το 1960-1965 απολάμβανε το βαθμό του ανώτερου αξιωματικού Χωροφυλακής.
- Σε παρακαλώ μη με βγάλεις στο μεϊντάνι.
-Οχι.
Η δολοφονία των ομήρων
Πέρα απ’ τον έφιππο ανώτερο γερμανό αξιωματικό είχαν και αρκετούς νεκρούς και τραυματίες. Τους συνέλεξαν στα γρήγορα και κανείς δεν είδε τίποτα. Η διμοιρία χτύπησε και εξαφανίστηκε από «τουρόσια» πλευρά. Οι Γερμανοί ακολουθώντας πορεία προς «Μπομπόνι» όποιους βρίσκουν τους σέρνουν ομήρους. Τον Γιάννη Τζουβάρα, τη νύφη του Χρυσάνθη με το αβάπτιστο αγοράκι της, την Ελένη Κουλούρη, τον Δημήτριο Νικολέτα, τη Βασιλική Τισανάκη και την Αγγελική Ρέβενου. Κατά τα γνωστά εκτελούνται οι όμηροι κοντά στο σπίτι της Αγγελικής. “Ρίχτηκαν” παρόχθια στον ποταμό Βάρδα στο αντίθετο ρεύμα του. Φτάνοντας στη «Ζουρίκα» κατευθύνθηκαν είτε αριστερά προς το Ανατολικό Ζαγόρι ή δεξιά με κατεύθυνση το Μέτσοβο.
Ευτύχημα για το χωριό μας, που δεν ανηφόρισαν προς Χάνι μεριά ή από «Φαντινεάλι» προς «Μεσοχώρι». Αυτό δεν έγινε και δε θρηνήσαμε εκατοντάδες συγχωριανούς μας.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Γιώργος Δερμάνης
*Έχει να κάνει με την στρατηγική τους μονομέρεια, δηλαδή την εκκαθάριση του 85ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ με γρήγορες και αιφνιδιαστικές κινήσεις, χωρίς παρεκκλίσεις.
